Հակիրճ նկարագրություն
Եվրասիայի արևմտյան մասում գտնվում է Եվրոպա մայրցամաքը, որը դատապարտված է միշտ բաժանված լինել։ Գրեթե բոլոր կողմերից այն շրջապատված է կղզիներով և թերակղզիներով, այդ իսկ պատճառով Եվրոպան միշտ դժվարություններ է ունեցել համախմբվելու գործում։ Ավելին, մայրցամաքի հյուսիսային մասը հարթավայրային է, որտեղ փոքր գետերը ուժ են տալիս այդ երկրներին և այլ երկրների հետ համագործակցության անհրաժեշտություն չի ստեղծվում։ Հարավային մասը լեռնային է, որն էլ իր հերթին խանգարում է ամուր տնտեսական միությունների ստեղծմանը։ Արդյունքում Եվրոպան առանձին և տարբեր մշակույթների ամբողջություն է, որոնց միջև գոյություն ունեն անլուծելի հակասություններ։
2019թ.-ի առանցքային միտումները
Եվրագոտու առկա ռիսկերը
Իտալիան շարունակում է մնալ եվրագոտում եղած ֆինանսական ռիսկերի հիմնական աղբյուր։ Հռոմը կարող է կոսմետիկ փոփոխություններ մտցնել իր հարկաբյուջետային քաղաքականության մեջ, որպեսզի հետաձգի Եվրահանձնաժողովի սանկցիաները, որոնց պատճառը 2019թ.-ի իր բյուջեն է։ Սակայն Իտալիայի ֆինանսական կայունության դեմ եղած սպառնալիքը գալիս է ոչ թե Բրյուսելից, այլ ֆինանսական շուկաներից։ Իտալիայի հարկաբյուջետային քաղաքականությունը ներդրողներին անվստահություն է ներշնչում. պետությունը կարող է ի վիճակի չլինել մարել պարտքերը։ Եթե Իտալիայում պահպանվի քաղաքական և ֆինանսական անկայունությունը, ապա հարավեվրոպական երկրները կարող են տուժել պարտքի աճող տոկոսներից։
Իտալական բանկերի պարտքերը հասնում են միլիարդների և դա նրանց խոցելի է դարձնում։ Եթե նրանք օգնություն խնդրեն պետությունից, ապա Հռոմը ստիպված կլինի օգնության համար դիմել ԵՄ-ին։ Միևնույն ժամանակ Իտալիայի ներկոալիցիոն վեճերը կարող են հանգեցնել արտահերթ ընտրությունների, ինչը կմեծացնի քաղաքական անորոշությունը։ Քաղաքական և ֆինանսական անկայունությունը կմեծացնի փոխարժեքի գնի բարձրացման հնարավորությունները՝ հարավեվրոպական երկրների բանկային համակարգերում ստեղծելով անորոշություն։
«Brexit»–ի տարին
Մեծ Բրիտանիայի՝ ԵՄ-ից դուրս գալու գործընթացում բազում խոչընդոտներ և դժվարություններ են ի հայտ գալիս, սակայն Լոնդոնն ու Բրյուսելը կփորձեն տնտեսական հետևանքները հասցնել նվազագույնի։ Լոնդոնը կփորձի հեռանալ՝ ձեռքում ունենալով բոլոր կողմերի համաձայնությունը։ Սակայն հեշտ չի լինելու բրիտական խորհրդարանին համոզել՝ հաստատել այն։ Եթե խորհրդարանը վավերացնի այդ գործարքն, ապա Միացյալ Թագավորությունը 2019թ.-ին կմնա ԵՄ-ի հետ միասնական շուկայում։ Բայց նույնիսկ եթե այն մերժի վավերացումը՝ Լոնդոնն ու Բրյուսելն ամեն դեպքում կկնքեն ժամանակավոր համաձայնագրեր և որոշ դեպքերում կգործեն միասնաբար, որպեսզի հնարավորինս նվազեցնեն տնտեսական խնդիրները։ Այսիպիսի միջոցներից կարող է լինել 50-րդ հոդվածի միջոցով բանակցային գործընթացի երկարաձգումը, որը թույլ կտա հետաձգել «Brexit»-ը։ Այնուամենայնիվ, եթե խորհրդարանը վետո կիրառի, երկկողմ հարաբերությունների լոգիստիկան (առևտրից մինչև միգրացիա) կմնա բախտի քմահաճույքին։
«Brexit»-ի շուրջ ստեղծված իրավիճակն ավելի հետաքրքիր կդառնա, եթե ինչ որ պահի բրիտանական կառավարությունը ձախողվի և նոր ընտրություններ նշանակվեն։ Անկախ «Brexit»-ի ընթացքից, Բրիտանիան ու ԵՄ-ը կքննարկեն առևտրային հեռանկարներն, իսկ Լոնդոնն այլ երկրների՝ ներառյալ ԱՄՆ-ի հետ բանակցություններ կվարի ազատ առևտրի շուրջ։ Հաշվի առնելով բանակցությունների բարդությունն՝ ամենայն հավանականությամբ դրանք չեն ավարտվի 2019թ.-ին։
Ուշադրության կենտրոնում առևտուրն է
2019թ.-ին Եվրամիությունը չի ստորագրի ԱՄՆ-ի հետ ազատ առևտրի բազմակողմ համաձայնագիր, բայց պատրաստ կլինի քննարկել ավելի համեստ համաձայնագիր՝ արդյունաբերական ապրանքների վերաբերյալ։ Բրյուսելը նաև կցանկանա բանակցություններ վարել առևտրի համար ոչ տարիֆային խոչընդոտների վերացման շուրջ։ Այսպիսի քայլերի գնալով ԵՄ-ը կփորձի համոզել ԱՄՆ-ին հետ կանգնել Եվրամիությունում արտադրվող մեքենաների մաքսային վճարներն ավելացնելու մտայնությունից։ Եթե Սպիտակ տունը բարձրացնի այդ վճարները, ԵՄ-ը կդիմի պատասխան քայլերի։ Միևնույն ժամանակ ԵՄ-ը կփորձի համագործակցել ԱՄՆ-ի հետ բազմակողմ ձևաչափերով, ինչպիսին է Արժույթի համաշխարհային կազմակերպությունը։ ԵՄ-ը նաև կսատարի ԱՄՆ-ին, երբ վերջինս Չինաստանի նկատմամբ ճնշումներ կիրառի՝ պետական սուբսիդիաների և օտարերկրյա ներդրումների սահմանափակման հարցերով։
ԵՄ-ը կշարունակի համագործակցության նոր հնարավորություներ հաստատել Ավստրալիայի և Նոր Զելանդիայի, հարավամերիկյան առևտրային բլոկի՝ Մերկոսուրի (Հարավային Ամերիկայի երկրների ընդհանուր շուկա) և նույնիսկ Հարավ-արևելյան Ասիայի հետ։
Բրյուսելը Պեկինին կդիտարկի որպես ԱՄՆ-ին հակակշիռ։ Սակայն Գերմանիայի և Ֆրանսիայի պես խոշոր տնտեսական տերությունները կընդդիմանան Չինաստանի՝ Եվրոպա ներթափանցմանը, հատկապես տեխնոլոգիաների և ենթակառուցվածքների ոլորտներում։ Բացի այդ, այս երկրները ոգևորված չեն լինի չինական ներդրումներով՝ դրա մեջ տեսնելով զուտ չինական տնտեսությունը զարգացնելու հնարավորության մարտահրավեր։ Ինչ վերաբերվում է առևտրային այլ հարցերին, ապա ԵՄ-ը բանակցություններ կվարի Ավստրալիայի և Նոր Զելանդիայի հետ, ավարտին կհասցնի հարավամերիկան Մերկոսուրի հետ բանակցությունները և կփորձի արտահանման նոր շուկաներ ընտրել Հարավ-արևելյան Ասիայում։ Եվրամիությանը դժվար կլինի լուծել գյուղատնտեսության և սննդային մթերքների աշխարհագրական ինդենտիֆիկատորների խնդիրները։ ԵՄ-ը կփորձի հասնել առավելագույն արդյունքների առևտրային բանակցություններում։
Պայքար ԵՄ առաջնորդության համար
Եվրախորհրդարանի մայիսյան ընտրությունների արդյունքը կլինի պառակտված ԵՄ խորհրդարան։ Եվրամիության պահպանմանը կողմանակից կուսակցությունները կշարունակեն գերակա լինել, սակայն ազգայնականները և եվրասկեպտիկները լուրջ աջակցություն կստանան։ Այսպիսի հակասությունների պատճառով կդժվարանա օրենքների ընդունման գործընթացն։ Այնուհետև Եվրահանձնաժողովի նախագահի ընտրությունն է, որը նույնպես կհանգեցնի գաղափարախոսական ընդհարումների։ Պահպանողական Եվրահանձնաժողովն ավելի շատ կկենտրոնանա առևտրային համաձայնագրերի և ներգաղթյալների հոսքերի նվազեցման վրա։ Սակայն, եթե հանձնաժողովի անդամները լինեն առաջադիմականներ, ամենայն հավանականությամբ նրանք ուշադրություն կդարձնեն ԵՄ-ի տնտեսական համախմբվածության վրա։
Տարածաշրջանային հակասությունները դանդաղեցնում են որոշումների կայացման տեմպերը և նվազեցնում խոշոր բարեփոխումների իրականացման հնարավարությունները։
Հարավային Եվրոպան կցանկանա տեսնել Եվրահանձնաժողովի այնպիսի կազմ, որն ավելի շատ կծախսի և լայնորեն կտարաբաշխի ԵՄ-ի նեքին ռիսկերը։ Հյուսիսային Եվրոպան իր հերթին կցանկանա այնպիսի կազմ տեսնել, որը կհաստատի ֆինանսա-բյուջետային կարգապահություն և ռիսկերի նվազեցում։ ԵՄ երկրները նաև պետք է ընտրեն Եվրոպայի կենտրոնական բանկի նախագահ։ Հարավը կպահանջի այդ կառույցից դրամավարկային խթանող քաղաքականության շարունակություն, իսկ հյուսիսն՝ այդ քաղաքականության որոշ բաղադրիչների չեղարկում։ Տարածաշրջանային հակասությունները դանդաղենցնում են որոշումների կայացման տեմպերը և նվազեցնում խոշոր բարեփոխումների իրականացման հնարավորությունները։
Գերմանիայի և Ֆրանսիայի խնդիրները
Գերմանիայի իշխող կուսակցությունները կձգտեն տրոհվել իրարից, իսկ երկրի քաղաքական դաշտը կբևեռացվի դեպի աջ և ձախ՝ թողնելով կենտրոնը դատարկ։ Կառավարության ներսում եղած կոնֆլիկտները կնվազեցնեն աշխատանքի արդյունավետությունը և հնարավոր է հանգեցնեն արտահերթ ընտրությոնների։ Եթե դա տեղի ունենա, ապա խորհրդարանը կլինի մասնատված և կսկսվեն կոալիցիայի ձևավորման բարդ բանակցությունները։ Արդյունքում՝ Բեռլինի առաջնային դիրքերը ԵՄ-ում ավելի կթուլանան։ Ֆրանսիայի կառավարությունը կձգտի իրականացել կառավարման մարմինների և տնտեսական բարեփոխումներ՝ ներառյալ կենսաթոշակային համակարգի խորքային վերափոխումներ։ Սա զանգվածային ցույցերի պատճառ կդառնա և նունիսկ կարող է բերել տնտեսության կազմալուծման։ Փարիզին կհաջողվի ի կատար ածել իր պլանների մեծ մասը, սակայն քաղաքացիներն ավելի ակտիվ կընդիմանան կառավարության քաղաքականությանը։ Ներքին խնդիրներով պայմանավորված՝ Փարիզի ազդեցությունը համաեվրոպական գործերի վրա սահմանափակ կլինի։
Արևմուտքի և Արևելքի միջև բաժանումը
Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայի երկրները կօգտվեն աշխարհում ստեղծված իրավիճակից, որպեսզի պահպանեն և հնարավորինս խորացնեն ԱՄՆ-ի հետ իրենց ռազմաքաղաքական կապերը։ Սպիտակ տունը կդիմի Լեհատանին և Ռումինիային՝ իր ներկայությունը տարածաշրջանում ապահովելու համար։ ԱՄՆ-ն նույնիսկ կխնդրի այդ երկրներին իրենց տարածքում ամերիկյան հրթիռային համակարգեր տեղադրել՝ Ռուասստանի հետ սպառազինությունների մրցավազքի համատեքստում։ Միևնույն ժամանակ Լեհաստանը, Հունգարիան և Ռումինիան ընտրողաբար կպայքարեն ԵՄ-ի ինստիտուտների և օրենքների դեմ, զուգահեռաբար խուսափելով այնպիսի քայլերից, որոնք սպառնալիքի տակ կդնեն միության՝ իրենց հետագա անդամակցությունը։ Այս երկրները կձգտեն նաև խորացնել համագործակցությունը իրենց հարևանների հետ (սկսած էներգետիակայի դիֆերսիֆիկացիայից մինչև ենթակառուցվածքներ) և համատեղ պայքարել ԵՄ-ի՝ գյուղատնտեսությանը և զարգացմանը հատկացվող միջոցների կրճատման դեմ։
Ինքնուրույնության ձգտում
ԵՄ անդամ երկրները կամրապնդեն իրենց համագործակցությունը պաշտպանության ոլորտում՝ իրականացնելով այնպիսի նախաձեռնություններ, ինչպիսիք են Մշտական կառուցվածքայնացված համագործակցությունը և Եվրոպական պաշտպանական հիմնադրամը։ Ֆրանսիան կգլխավորի Եվրոպայի ռազմական ներուժի ուժեղացմանն ուղղված գործողությունները, բայցևայնպես անդամ երկրների միջև հակասությունները կարող են սառեցնել այդ գործընթացը։ Որոշումների կայացման օպտիմալացման և պարզեցման նպատակով ԵՄ-ը կփորձի վերակառուցվել, որպեսզի արտաքին և հարկային քաղաքականության մեջ փոփոխություններ անելու համար անհրաժեշտ լինի մեծամասնության աջակցությունը, սակայն ոչ միաձայնությունը։ Սակայն սա դժվար նրանց հաջողվի, քանի որ քվեարկության մեխանիզմների փոխոխության համար անհրաժեշտ է միաձայն որոշում, իսկ որոշ երկրներ էլ կցանկանան պահպանել վետոյի իրենց իրավունքը։ ԵՄ-ի հավակնություններին կխոչընդոտի կառավարման խճճված համակարգը և անիծված կոնսենսուսը։
ԵՄ-ը կփորձի քննարկել հավակնոտ ծրագրեր. ԱՄՆ-ից անկախ միջազգային վճարային միջոցների ստեղծում, դոլարի փոխարինումը եվրոյով՝ որպես համաշխարհային պահուստային արտարժույթի, կապիտալի շուկայում անդամ երկների միջև ավելի սերտ ինտեգրացիա։ Բայց Եվրոպայում լիդերության վակուումը և այս ծրագրերի իրականացման հետ կապված դժվարությունները կխանգարեն ԵՄ-ին կյանքի կոչել դրանք 2019թ.-ին։
Հավելյալ կանխատեսումներ
ԵՄ-ը կպահպանի առաջատարի դիրքն անձնական կյանքի անձեռնմխելիության պաշտպանության հարցերում։
Հարավային Եվրոպայի՝ կառուցվածքային բարեփոխումներ իրականացելու պլանները կհանգեցնեն տնտեսության կազմալուծման և քաղաքական ցնցումների։
Եվրոպական երկրները կշարունակեն խթանել արհեստական ինտելեկտի և ռոբոտների ոլորտում նախաձեռնությունները։ Սակայն եվրոպական ընկերություններին դժվար կլինի գերազանցել իրենց չինական և ամերիկյան մրցակիցներին։
Մերձբալթյան երկրները կձգտեն ՆԱՏՕ-ի և ԵՄ-ի հետ սերտացման՝ ռուսական հնարավոր ագրեսիան կանխելու համար։
Կարևոր ամսաթվեր
- Մարտի 29. Նախատեսված է Մեծ Բրիտանիայի ելքը Եվրոպական Միությունից
- Մարտի 23-26. ԵՄ խորհրդարանական ընտրություններ
- Օգոստոսի 25-27. Մեծ յոթնյակի (G7) երկրների գագաթաժողովը Ֆրանսիայում։
- Հոկտեմբերի վերջ. Եվրահանձնաժողովի և Եվրոպական կենետրոնական բանկի նախագահի ընտրության վերջնաժամկետ
- Նոյեմբեր. Ընտրություններ Լեհաստանում
- Նոյեմբեր. Եվրոպական խորհդրի (European Council) նախագահի ընտրություններ
Զեկույցի Եվրասիա բաժնի կանխատեսումներն՝ այստեղ։
Stratfor-ի ամբողջական զեկույցն՝ այստեղ։