Եվրասիա. Հակիրճ նկարագրություն
Եվրասիան ամենամեծ տարածաշրջանն է աշխարհում։ Այն կապում է Արևելքն Արևմուտքի հետ և հանդիսանում է Եվրոպայի, Ասիա-խաղաղ-օվկիանոսյան տարածարջանի, Մերձավոր Արևելքի և Հարավայի Ասիային սահմանակցող ցամաքային կամուրջ։ Այս հսկայական ցամաքային տարածքը կազմված է Եվրոպական հարթավայրից, Կարպատյան և Հարավկովկասյան լեռներից, Տյան-շան լեռնաշղթայից և Սիբիրից։ Եվրասիայի սիրտը Ռուսաստանն է, որն իր պատմության ողջ ընթացքում ժամանակ առ ժամանակ փորձել է տարածել իր իշխանությունն ընդհուպ մինչև Եվրասիայի հեռավոր շրջաններ։ Այս ռազմավարության նպատակն արտաքին ուժերից սեփական երկիրն առանձնացնելն է։ Սակայն այսպիսի ռազմավարությունը Ռուսաստնի շուրջ հակամարտությունների պատճառ է դառնում, ինչն էլ Եվրասիան միշտ պահում է անկայուն վիճակում։
2019թ.-ի առանցքային միտումները
Ռազմական ուժի և սպառազինությունների մրցավազքի ակտիվացում
Միջին և փոքր հեռահարության հրթիռների ոչնչացման մասին համաձայնագրից (ՄՓՀՀՈ) ԱՄՆ-ի դուրս գալը 2019թ.-ին կհանգեցնի ԱՄՆ-ի և Ռուսատանի ռազմական հզորության ավելացմանը, հատկապես Եվրոպայի սահմաններին։ Լեհաստանը, Ռումինիան և Մերձբալթյան երկրները ցանկութուն կհայտնեն տեղակայել սեփական տարածքներում ամերիկայն ուժեր։ Մեկ տարուց ավելին կպահանջվի, որ ԱՄՆ-ն միջին հեռահարության հրթիռներ տեղակայի այդ տարածքներում։ Ռուսատանն, իր հերթին, կուժեղացնի իր դիրքերը Կալինինգրադում, Ռուսատանի արևմտյան հատվածում, Ղրիմում և Սև ծովում։ Վաշինգտոնի և լեհական կառավարության միջև ընթանում են բանակցուններ ամերիկյան մշտական ռազմական բազայի տեղակայման շուրջ, սակայն դժվար թե շինարությունը սկսվի 2019թ.-ին։ Չսահմանափակվելով ուժի ցուցադրությամբ, 2019թ.-ին Ռուսաստանն իր ռազմական ներկայությունը կապահովի նախկին ԽՍՀՄ սահմանային հատվածներում։
Ռուաստանը նաև ջանքեր կգործադրի ռազմական ուժի տեղակայման և ռազմական ենթակառուցվածքներ զարգացնել Բելառուսում՝ այդ թվում փորձելով այնտեղ տեղակայել ավիաբազա։ Շարունակվող ռուս-ուկրաինական կոնֆլիկտի ևս մեկ ճակատ կձևավորվի Ազովի ծովում։ Երկու երկրները կփորձեն ուժեղանցել իրենց ռազմածովային ուժերը, իսկ ԱՄՆ կաջակցի Ուկրաինային այդ հարցում։ ՄՓՀՀՈ-ից ԱՄՆ-ի դուրս գալով վտանգի կենթարկվեն սպառազինությունների վերահսկման մյուս համաձայնագրերը ևս, սակայն դա չի հանգեցնի Ռուսատանի և ԱՄՆ-ի միջև 2010թ.-ին կնքած համաձայնագրի (START) խզմանը, որը կողմերին ստիպում է սահմանափակել միջուկային մարտագլխիկների քանակը։
Հիբրիդային պատերազմների ակտիվացում
Ռուսաստանն ակտիվորեն հիբրիդային պատերազմներ կվարի արևմտյան երկրների և արևմտամետ երկրների դեմ՝ միջամտելով նրանց ներքին քաղաքականությանը, կիբերհարձակումներ իրականացնելով, որպեսզի թուլացնի ԵՄ և ՆԱՏՕ միասնությունը։ ԵՄ մայիսյան ընտրություններում Ռուսաստանը հնարավորություն կստանա աջակցել Եվրոպայում աջակողմյան ուժերին, որոնք դեմ են հանդես գալիս էլիտաներին, հատկապես Հունգարիայում, Իտալիայում և Ֆրանսիայում։ Ռուսաստանը նաև կթիրախավորի Բալկանյան երկրները, մասնավորապես Սերբիան, Մակեդոնիան և Մոնտենեգրոն։ Այս երկրներում ընթացող եվրաինտեգրման գործընթացները սառեցնելու նպատակով Ռուսաստանն ապատեղեկտվության և տնտեսական արտոնությունների միջոցով կխառնվի նրանց ներիքն գործերին։ Առավել մեծ արդյունքերի Մոսկվան կհասնի Մոլդովայում, որտեղ փետրվարին տեղի են ունենալու խորհրդարանական ընտրություններ, որոնցում հավանաբար հաջողության կհասնի ռուսամետ Սոցիալիստական կուսակցությունը։ Արդյունքում Մոլդովան կխորացնի Ռուսատանի հետ կապերը, զուգահեռ սառեցնելով (կամ ընդհանրապես դադարեցնելով) Եվրամիության հետ ինտեգրացիան։
Ի հակադրումը ռուսական հիբրիդային մարտավարության՝ Արևմուտքը կճնշի սանկցիաներով, միաժամանակ ակտիվացնելով և կորդինացնելով իր գործողութունները կիբերանվտանգության և հակաքարոզչության ոլորտներում։ Ակնկալվում է, որ ԱՄՆ-ն նոր սանկցիաներ կկիրառի ռուս պաշտոնյաների և կազմակերպությունների նկատմամբ՝ միաժամանակ փակելով առևտրային ուղիները և նվազեցնելով դիվանագիտական շփումների մակարդակը։ ԱՄՆ Կոնգրեսը կարող է ճնշել Սպիտակ տանը, որպեսզի վերջինս ավելի խիստ դիրքորոշում ընդունի ռուսական պետական պարտքի նկատմամբ և արգելի դոլարային գործարքները ռուսական պետական բանկերի հետ։ ԵՄ-ում սանկցիաների վերաբերյալ ոչ միանշանակ կլինի արձագանքը, բայց թերևս ԵՄ-ն կպահմանի դրանք։ Ռուսաստանը կփորձի պաշտպանվել սանկցիաներից մեծացնելով արտառժույթային պահուստները, տնտեսական կապերը դիվերսիֆիկացնելով և նվազեցնելով դոլարային գործարքներից կախվածությունը։ Սա թույլ կտա խոսափել 2019թ.-ին խոշոր տնտեսական ճգնաժամից։ Քանի որ ԱՄՆ-ն կմեծացնի իր արևմտամետ երկների՝ Ուկրաինային և Վրաստանին ուղղված աջակցությունը, Վաշինգտոնը կպայքարի ռուսկան ազդեցության դեմ այնպիսի երկներում, որոնք ավելի մոտ են Մոսկվային, օրինակ Հայաստանը և Ուզբեկստանը։
Ձեռնոց նետելով ամերիկյան աշխարհակարգին
Ռուսաստանը կփորձի ընդլայնել իր կապերն աշխարհով մեկ, ակտիվացնել իր մասնակցությունը միջազգային հարցերում, փորձելով թուլացնել Արևմուտքի հեգեմոնիան և մարտահրավեր նետելով ամերիկյան առաջնորդությամբ գործող աշխարհակագին։ Ռուսաստանի այս ջանքերի առանցքում կլինի Չինաստանը, որի հետ շահերը համընկնում են Վաշինգտոնին հակազդելու առումով։ 2019թ.-ին Ռուսաստանը և Չինաստանը կզարգացնեն տնտեսական և էներգետիկ կապերը, իսկ Պեկինը կմեծացնի ներդրումները Ռուսաստանի ենթակառուցվածքներում (հատկապես Հեռավոր Արևելքում)՝ կառուցելով գործարաններ, ավտոմոբիլային և երկաթուղային ճանապարհներ։ Երկու երկրները նաև կընդլանեն ռազմական կապերը՝ մեծացնելով երկկողմ և բազմակողմ զորավարժությունների ծավալները, օրինակ ՝ Շանհայի համագործակցության կազմակերպության շրջանակներում։ Մոսկվան և Պեկինը կշարունակեն զենքի առևտուրը, չնայած ԱՄՆ սանկցիաների և զենքի շուկայում մրցակցության առկայությանը։
Ռուսաստանը կձգտի ամրացնել տնտեսական կապերը Ճապոնիայի հետ, չնայած Կուրիլյան կղզիների չլուծված խնդիրը կխանգարի նրանց միջև կապերի էական ընդլայնմանը։ Ռուսաստանը կշարունակի քաղաքական և տնտեսական աջակցություն հայտնել Հյուսիսային Կորեային՝ խթանելով ենթակառուցվածքային ծրագրերի իրականցմանը։ Միաժամանակ այն կդիմադրի ԱՄՆ-ի կողմից Փհենյանի դեմ կիրառվող սանկցիաներին և կփորձի շրջանցել դրանք։ Մերձավոր Արևելքում Ռուսաստանը կաջակցի Բաշար Ասադին և կամրապնդի կապերն Իրանի հետ՝ օգտագործելով այն որպես ճնշման լծակ ընդդեմ ԱՄՆ-ի։
Ռուսաստանի ներքին խնդիրները
Ոչ պոպուլյար բարեփոխումներն, ինչպիսիք են թոշակի անցնելու տարիքրի բարձրացումը և ԱԱՀ մեծացումը երկրում ցույցերի պատճատ կդառնան, ինչը Ալեքսեյ Նավալնիի պես ընդդիմադիրների համար լավ հնարարվորություն է։ Ի պատասխան այդ ցույցերի Կրեմլը կխստացնի իր քաղաքականությունը, քաղաքական վերադասավորումներ կանի և հասարակության պահանջների նկատմամբ ընտրողաբար զիջումների կգնա։ Իշխող Единая Россия կուսակցության գերակա դիրքը կթուլանա, իսկ «ընդդիմադիր» (կամ Կրեմլի հետ ընկերական հարաբերությոններ ունեցող) կուսկցություններն, ինչպիսիք են КПРФ, ЛДПР և «Справедливая Россия»-ն սեպտեմբերին կմրցեն տեղական ընտրություններում և խորհրդարանական մանդատների համար։
2019թ.-ին Ռուսաստանում ներքին հուզումները կարող են շարունակվել, բայց Վլադիմիր Պուտինի դեմ պայքարող ուժերի համար դժվար կլինի մարտահրավեր նետել նրան։
Ընդդիմադիր կուսակցութունները կընդլայնեն իրենց համագործակցությունը միմյանց հետ, որպեսզի ընդդեմ «Единая Россия»-ի ստեղծեն ավելի հզոր ճակատ։ Նախագահ Պուտինը զգուշությամբ, բայց թույլ կտա նման զարգացումներ, որպեսզի փակի իրական ընդդիմադիրների ճանապարհը։ Անվտանգության ոլորտում Ռուսաստանը Գլխավոր հետախուզական վարչության (ГРУ) ռազմական հետախուզության գերատեսչությունում վերադասավորումներ կիրականացնի, որոշ պարտականություններ և միջոցներ բաշխելով Անվտանգության դաշնային և Ներքին հետախուզության ծառայությունների միջև։
Հավելյալ կանխատեսումներ
Անկախ խորհրդարանական և նախագահական ընտրություններից՝ Ուկրաինան կձգտի նախկինի պես Արևմուտիք հետ ինտեգրացիայի։
Ադրբեջանի և Իրանի հարաբերություններում լարվածություն է առաջանում, քանի որ Բաքուն հակվում է ամերիկյան զսպման ռազմավարությանը։
Ռուսաստանըև Չինաստանը կհամագործակցեն հակաահաբեկչական նախաձեռնությունների շրջանակներում, մասնավորպես՝ Տաջիկստանում և տաջիկա-աֆղանական սահմանին։
Թուրքմենստանից բնական գազի ներկրման վերագործարկումը կօգնի թեթևացնել շարունակվող տնտեսական անկումը և կխանգարի Արևմուտքի փորձերին ՝ իրականացնել տրանսկասպիան խողովակաշարերի ծրագիրը։
Կարևոր ամսաթվեր
- 2019թ.-ի սկիզբ. Սպասվում է Ճապոնիայի վարչապետ Աբեի այցը Ռուսաստան
- 2019թ.-ի սկիզբ. ՌԴ նախագահ Պուտինը հնարավոր է այցելի ԱՄՆ
- Հունվարի 1. Ռուսաստանում ուժի մեջ են մտնելու թոշակային տարիքի բարձրացման և ԱԱՀ ավելացման մասին օրենքները։
- Փետրվարի 24. Մոլդովայում կկայանան խորհրդարանական ընտրություններ
- Մարտի 31. Ուկրաինայում տեղի կունենամ նախագահական ընտրություններ
- 2019թ հունիս. Ղրղզստանում կկայանա Շանհայի համագործակցության կազմակերպության գագաթաժողովը
- 2019թ սեպտեմբեր. Ռուսաստանում տեղի կունենան տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրություններ
- 2019թ հոկտեմբերի 27. Ուկրաինայում տեղի կունենան խորհրդարանական ընտրություններ
- 2019թ դեկտեմբեր. Սպասվում է Ռուսաստանից դեպի Չինաստան «Սիբիրի ուժ» գազամուղի շահագործման մեկնարկը։
Stratfor-ի ամբողջական զեկույցն այստեղ։