Գերմանիայի Քրիստոնեա-դեմոկրատական միություն կուսակցության նախագահ, Անգելա Մերկելի քաղաքական ժառանգորդ Աննեգրետ Կրամփ-Կարենբաուերի հոդվածը Եվրոպայի ապագայի, քաղաքական նոր կուրս որդեգրելու մասին։
Ֆրանսիային նախագահ Էմմանուել Մակրոնն օրեր առաջ դիմել է Եվրոպայի քաղաքացիներին։ Գործողության հրատապ անհարաժեշտություն կա։ Եվ իրականում նա ճիշտ է՝ արդյո՞ք մենք ցանկանում ենք, որ մեր ապագան որոշվի Չինասատանի կամ ԱՄՆ–ի ռազմավարական որոշումներով, թե՞ մենք ուզում ենք ակտիվ դեր խաղալ ապագա գլոբալ կանոնների ձևավորման գործում։ Ցանկանու՞մ ենք մենք համատեղ պատասխան տալ Ռուսաստանի կառավարությանը, որն, ակնհայտորեն ցանկանում է օգտագործել իր ուժերը հարևաներին ապակայունացնելու և թուլացնելու համար։ Արդյո՞ք մենք ի վերջո ցանկանում ենք ներկայացնել ուրիշների հասարակական և քաղաքական գաղափարները կամ մենք ցանկանում ենք հպարտորեն կանգնել «Եվրոպական ապրելակերպի» համար՝ ներկայցուցչական ժողովրդավարության, պառլամենտարիզմի, օրենքի գերակայության, անհատական ազատությունների և սոցիալական շուկայական տնտեսության համար՝ և՛ տանը և՛ ամբողջ աշխարհում։ Այս հարցի համար կարող է լինել միայն մի պատասխան․մեր Եվրոպան պետք է ավելի ուժեղ լինի։
Եվրոպայի պատմությունը մինչ օրս անզուգական հաջողություններից մեկն է։ Ես պատականում եմ այն հաջողակ սերնդին, որ երբեք պատերազմ չի տեսել։ Մենք դրա համար պարտական ենք Եվրոպական համայնքին, որը դասեր է քաղել անցյալից և վճռականորեն փնտրում է իր ապագան։ Մենք՝ եվրոպացիներս, ապրում ենք աշխարհի ամենահարուստ և ամենաանվտանգ տարածաշրջաններից մեկում, որովհետև մենք միմյանց հետ բանակցել ենք մեր կոնֆլիկների շուրջ, և շնորհիվ Տրանսատլանտյան դաշինքի կառուցվել է արտաքին սպառնալիքներից պաշտպանող անվտանգ պատ։
Այնուամենայնիվ շատերն անհանգստությամբ են նայում Եվրոպային։ Ինչևէ մենք պետք է սխալ չհասկանանք Եվրոպայի քաղաքացիներին։ Այժմ եվրոպական գաղափարները ավելի մեծ աջակցություն ունեն, քան երբևէ։ Ինչը պակասում է ԵՄ–ին քաղաքացիների աչքերում ՝ հստակությունն է, կողմնորոշումը և օրվա առանցքային հարցերում գործելու կարողությունը։ Նրանք զգում են հստակության բացակություն, երբ օրինակ՝ ԵՄ–ը պահանջում է թվացյալ հավերժություն, մինչ կհասկանան Վենեսուելայում տեղի ունեցող իրադարձությունները։ Նրանք ԵՄ–ի կողմնորոշվածության պակասը զգում են, երբ դեմ են առնում թվային տնտեսության և թվային աշխատաշուկայի ապագային։ Եվ նրանք զգում են, որ գործնականում բացակայում են ենթակառուցվածքների՝ առանցքային խնդիրներ լուծելու կարողությունները, ինչպիսիք են միգրացիան, կլիմայի փոփոխությունը, ահաբեկչությունը և միջազգային հակամարտությունները։
Հետևաբար, Եվրախորհրդարանի առաջիկա ընտրությունները չեն կարող ուղղված լինել այսօրվա ԵՄ–ի անկատար ստատուս-քվոյի՝ պոպուլիստական մեղադրանքներից պաշտպանությանը։ Հարցը «դեմ» են թե «կողմ» Եվրոպայի քաղաքացիների մեծամասնության մոտ չի առաջանում։ Փոխարենը մենք պետք է քննարկենք տարբեր հասկացություններ և թարմացնենք մեր գաղափարները։ Մենք պետք է հարցնենք՝ ինչպես կարող է ԵՄ-ն ապագայում բարելավել առանցքային հարցերի շուրջ գործողությունների իրագործման ունակությունը և ինչպես շարունակել իր աննախադեպ հաջողված պատմությունը վաղվա փոփոխվող գլոբալ պայմաններում։
Առաջնահերթ խնդիրն է ապահովել մեր բարգավաճման հիմքերը։ Եվրոպական ներքին շուկայում նույնպես եկամուտները գալիս են մինչ բաշխումը։ Մենք ճիշտ ուղի ենք ընտրել՝ տնտեսական և դրամական միության հիմնադրմամբ և եվրոգոտու կայունացմամբ։ Եթե մենք ցանկանում ենք, որ Եվրոպայում մեր բիզնեսները շարունակեն ֆինանսավորվել եվրոպական բանկերի կողմից, մենք պետք է ստեղծենք միասնական ներքին շուկա բանկերի համար։ Միևնույն ժամանակ մենք պետք է ապավինենք օժանդակության, անհատական պատասխանատվության և համատեղ պատասխանատվության համակարգին։ Եվրոպական կենտրոնիզմը, եվրոպական ստատիզմը, պարտքերի կոմունետարիզմը սոցիալական համակարգի եվրոպականացումը և նվազագույն աշխատավարձը սխալ մոտեցում կլինեն։ Այնուամենայնիվ մենք պետք է ձգտենք ԵՄ անդամ և ոչ անդամ երկրներում բարեկեցության պայմանների կոնվերգենցիայի։ Ահա թե ինչու է մեզ պետք կոնվերգենցիային աջակցող ռազմավարություն, որը խելամտորեն կապում է ազգային և եվրոպական մոտեցումները։
Մեզ այժմ պետք է հետևյալ հարցերին վերաբերող եվրոպական ռազմավարություն՝ ի՞նչ տեխնոլոգիաներ ենք մենք ցանկանում օգտագործել մեր կլիման պաշտպանելու և միաժամանակ լավ կառավարելու համար։ Ո՞ր խելացի համակարգերն ենք մենք ցանկանում օգտագործել միլիարդավոր մարդկանց կերակրելու և բոլոր էակներին պաշտպանելու համար։ Մեր հետազոտության ո՞ր արդյունքները կհանգեցնեն նոր դեղորայքի և բուժման, հիվանդությունների հաղթահարման։ Եվ ի՞նչպես մենք կապահովեք շարժունակություն, որը վնաս չի հասցնի կլիմային և կլինի անհատականացված։
Համատեղ հետազոտության զարգացումը և տեխնելոգիաները պետք է ֆինանսավորվեն ԵՄ նորարարությունների բյուջեից և կրեն «Ապագա՝ պատրաստաված Եվրոպայում» պիտակը։ Ապագա տեխնոլոգիաների համար նոր եվրոպական ռազամավարական կարողությունը չպետք է հակասի մեր՝ արդար մրցակցության կանոններին։
Եվրոպան գլոբլալ կլիմայական պաշտպանության համար պատասխանատվություն է ստանձնել։ Ինչպես ֆինանսական կայունությունն, այնպես էլ ապագա սերունդների կենսապայմանները վտանգված են։ Ինչևէ հավակնոտ եվրոպական թիրախները դեռ ոչ մի բանի չեն հասել։ Այս ճանապարհն ընդունվելու է բնակչության լայն շրջաններում միայն այն դեպքում, եթե մենք կարողանանք հաշվի առնել տնտեսական և սոցիալական ասպեկտներն այնպես, որ պահպանենք զբաղվածությունը և տնտեսական հզորությունը և զարգացնենք նոր հնարավորություններ։ Ահա թե ինչու է մեզ պետք եվրոպական կլիմայի պաշտպանության Պակտը, որը կհամաձայնեցվի բիզնեսի, աշխատողների և հասարակության միջև՝ բանակցություններ վարելով եվրոպական ազգային ժողովրդավարական լեգիտիմ խաղացողների ներգրավմամբ։
Ես լիովին համաձայն եմ Էմմանուել Մակրոնի հետ. Եվրոպայում մեր համայնքի և անվտանգության ապահովման համար պետք է անվտանգ դարձվեն արտաքին սահմանները: Մենք պետք է ամբողջացնենք Շենգենը: Այդ նպատակով մենք ԵՄ-ում պետք է համաձայնության գանք սահմանների անխափան կառավարման վերաբերյալ: Եթե արտաքին սահմանը չի կարող կամ չպետք է պաշտպանվի միայն ազգային միջոցներով, ապա Frontex-ը պետք է արագորեն ստեղծվի և տեղակայվի որպես սահմանային ոստիկանական ուժ: Ապաստանի, փախստականի կարգավիճակի կամ մուտքի այլ պատճառների պահանջները պետք է ստուգվեն անմիջապես Շենգենյան սահմանում: Սա պահանջում է էլեկտրոնային մուտքի և ելքի գրանցամատյան և Շենգեն Տեղեկատվական Համակարգի ընդլայնում, որպեսզի իշխանությունները կարողանան օգտագործել ընդհանուր տվյալների համակարգն ինչպես ազգային, այնպես էլ եվրոպական մակարդակներում:
Եվրոպան կանգնած է քաղաքական հետապնդումներից և քաղաքացիական պատերազմներից տուժած փախստականներին պաշտպանելու իր հումանիստական պարտքի առաջ։ Եվրոպական լուծումը, որով մենք ջանում էինք ընդունել քաղաքական փախստականներին և մերժել տնտեսական փախստականներին, անհնար է իրականացնել։ Այնուամենայնիվ, ազգային լուծումների փորձերը չեն հաջողվի առանց շենգենյան սկզբունքի վերջնական հստակեցման։ Մենք պետք է հավանաբար վերակազմակերպենք ԵՄ-ի ընդհանուր միգրացիոն քաղաքականությունն ապագայում՝ անմիջական շփման սկզբունքի հիման վրա։ Յուրաքանչյուր անդամ պետություն պետք է իր ներդրումն ունենա միգրացիայի պատճառների բացահայտման, իր սահմանների պահպանման և միգրանտների ներգրավման գործում։
ԵՄ-ը պետք է շտապ կերպով բարելավի արտաքին և անվտանգության քաղաքականության մեջ գործելու ունակությունը: Մենք պետք է մնանք տրանսատլանտյան և միևնույն ժամանակ ավելի եվրոպական դառնանք: Ապագայում ԵՄ-ը պետք է ունենա մշտական տեղ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդում: Միևնույն ժամանակ մենք պետք է որոշենք ընդհանուր արտաքին քաղաքական դիրքորոշումները Եվրոպայի անվտանգության խորհրդում Մեծ Բրիտանիայի մասնակցությամբ, և մենք պետք է համակարգված գործողություններ կազմակերպենք անվտանգության քաղաքականության վերաբերյալ: Ի դեպ, Գերմանիայի ազգային անվտանգության խորհուրդը կարող է օգտակար լինել նաև ռազմավարական ուղեցույցների մշակման, ինչպես նաև արտաքին, անվտանգության, պաշտպանության, զարգացման և արտաքին առևտրի քաղաքականության համակարգման համար:
Գերմանիան և Ֆրանսիան արդեն համատեղ աշխատում են եվրոպական ապագա մարտական ինքնաթիռների նախագծի շուրջ և այլ երկրների հրավիրվում են մասնակցելու: Հաջորդ քայլը կարող է հանդիսանալ համաեվրոպական ավիաընկերության կառուցման խորհրդանշական նախագծի մեկնարկն` արտահայտելու Եվրամիության գլոբալ դերը որպես անվտանգության և խաղաղության ապահովման ուժ:
Միևնույն ժամանակ մենք պետք է լրացուցիչ հեռնակարներ ստեղծենք Աֆրիկայի հետ և Աֆրիկայի համար։ Այնտեղի ժողովրդի շահերից, բայց նաև մեր շահերից ելնելով՝ մենք պետք է ռազմավարական գործընկերություն ունենանք։ Բայց սա կարող է նաև նշանակել՝ մեր շուկան բացել աֆրիկյան գյուղմթերքի համար, և այս ոլորտում մեր կանոնները և սուբսիդիաները այլևս չպետք է տաբու լինեն։
Գոյություն չունի եվրոպական գերտերության տարբերակ, որը կարող է համապատասխանել Եվրոպայի նպատակներին՝ կազմված ինքնիշխան անդամ պետություններից։ Եվրոպական ինստիտուտների աշխատանքը չի կարող պնդել բարոյական գերազանցություն ազգային կառավարությունների համատեղ ջանքերի նկատմամբ։ Նոր Եվրոպան չի կարող հիմնադրվել առանց ազգային պետություների, նրանք ապահովում են ժողովրդավարական օրինականությունը և նույնականացումը։ Հենց անդամ պետություններն են, որ եվրոպական մակարդակում ձևավորում և միավորում են իրենց սեփական շահերը։ Սա այն է, ինչ եվրոպացիներին տալիս է իրենց միջազգային կշիռը: Եվրոպան պետք է ուշադրություն դարձնի ազգային պետությունների ստորաբաժանման և անհատական պատասխանատվության վրա և միևնույն ժամանակ կարողանա գործել ընդհանուր շահի մեջ: Հետևաբար, մեր Եվրոպան պետք է կանգնեցնի երկու հավասար սյուն `միջպետական մեթոդ և համայնքի մեթոդ: Միևնույն ժամանակ մենք պետք է նաև երկարատև որոշումներ կայացնենք և մերժենք անախրոնիզմները: Վերջինս ներառում է Բրյուսելում Եվրախորհրդարանի կենտրոնացումը և ԵՄ պաշտոնյաների եկամուտների հարկումը:
Շատ անդամ պետություններ դիմագրավում են միգրացիայի արդյունքում ավելի բարդ դարձած հասարակության պահպանման մարտահրավերներին: Սա հատկապես ճիշտ է՝ հաշվի առնելով իսլամական միտումները, որոնք անհամատեղելի են բաց հասարակության մեր գաղափարների հետ: Ապագայի հիմնական հարցերից մեկն այն է, արդյո՞ք Եվրոպան կարող է խթաններ տրամադրել, որպեսզի ձևավորվի իսլամի այն ձևը, որը համապատասխանում է մեր արժեքներին: Այդ նպատակով մենք պետք է ստեղծենք եվրոպական «Նաթանյան ամբիոններ», հիմնված լուսավորության և հանդուրժողականության ավանդույթների վրա, որտեղ մենք ուսուցանում ենք մեր սեփական իմամներին և ուսուցիչներին՝ հենց այդ ոգով:
Գրեթե երեսուն տարի առաջ՝ Բեռլինի պատի ընկնելուց հետո, Կենտրոնական Եվրոպայում միլիոնավոր մարդիկ դարձան այս համայնքի նոր անդամներ, և նույնիսկ ավելի շատ մարդիկ կցանկանային միանալ նրանց: Ինչ վերաբերում է Կենտրոնական և Արևելյան Եվրոպայի անդամ պետություններին, ապա մենք պետք է հարգենք նրանց մոտեցումները և յուրահատուկ ներդրումը մեր ընդհանուր եվրոպական պատմության և մշակույթի մեջ: Եվ դեռ պետք է կասկած չլինի արժեքների և սկզբունքների առանցքի շուրջ, որոնք չեն կարող քննարկվել: Եթե մենք ունենք քաջություն խոսելու եվրոպական պայմանագրերի փոփոխությունների մասին, ապա ոչ «Բրյուսելի էլիտան», ոչ էլ «արևմտյան վերնախավը» կամ «նախաեվրոպական» էլիտան չպետք է մնան իրենց ապաստարաններում: Մենք մեր Եվրոպայի համար կհասնենք ժողովրդավարական լեգիտիմության, եթե ներգրավենք բոլորին։
Մենք չպետք է վախենանք այդ քննարկումներից: Աշխարհի բոլոր մարդկանց համար մեր «եվրոպական ապրելակերպի» գրավչությունը ցույց է տալիս եվրոպական մետրոպոլիսներում զբոսաշրջիկների համաշխարհային ներհոսքը, մեր տարածքում միանալու և մերձեցման ջանքերը և օտարերկրյա ուսանողների, և սկսնակների, ովքեր ցանկանում են հիմնվել Եվրոպայում: Այդ պատճառով նույնիսկ նրանք, ովքեր ապրում են Պուտինի Ռուսաստանում, ցանկանում են ապրել ըստ «եվրոպական չափանիշների»:
Աշխարհը շարժման մեջ է, և Եվրոպան կանգնած է ընտրության առաջ։ Այժմ մենք պետք է Եվրոպան ճիշտ դարձնենք։ Մեզ պետք է ռազմավարական ուժ մեր արդյունաբերության, տեխնոլոգիաների և նորարարությունների, Եվրոպայի քաղաքացիների անվտանգության և մեր ընդհանուր շահերն ու անվտանգությունը պաշտպանելու համար։
Այժմ մենք պետք է վստահությամբ աշխատենք և չպետք է վախենանք «պոպուլիստների» մասին մշտական և մտահոգիչ հարցերից։