Նյու Յորքի և Պրինստոնի համալսարանների պատվավոր պրոֆեսոր Ստիվեն Կոհենը քննարկում է 2018թ.-ի գլխավոր իրադարձությունները՝ կենտրոնանալով իր նոր գրքում՝ «Պատերա՞զմ Ռուսաստանի հետ. Պուտինից և Ուկրաինայից մինչև Թրամփ և Ռաշագեյթ» տեղ գտած թեմաների վրա։
Նոր Սառը պատերազմը 40 տարի տևած իր նախորդի սովորական կրկնօրինակը չէ։ Շատ առումներով այն ավելի վտանգավոր է և հղի է իրական պատերազմով, որի մասին վկայում են 2018թ.-ի իրադարձությունները։ Այդ իրադրաձությունները մի քանիսն են։
Նոր Սառը պատերազմի ռազմականացումը շարունակվում է։ ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի միջև ուղղակի և անոււղղակի բախումներ տեղի ունեցան Բալթյան երկրներում, Ուկրաինայիում և Սիրիայում։ Սկսվել է միջուկային սպառազինություների հերթական մրցավազքը, որի ընթացքում կողմերը ձգտում են առավել «կիրառելի» զենքեր ձեռք բերել։ Սառը պատերազմի ազդեցիկ լոբբիստներն, ինչպիսին է Ատլանտյան խորհուրդը, առավել հաճախ է առաջ քաշում անհիմն պնդումներ այն մասին, որ Մոսկվան մտադիր է ներխուժել Եվրոպա։ Մոսկվայում նույնպես մեծանում է «բազեների» ազդեցությունը։ Առաջին Սառը պատերազմը ռազմականացված էր, բայց այն ընթանում էր ոչ թե Ռուսաստանի սահմաններին, ինչպես հիմա է, այլ Արևելյան Եվրոպայի և Ուկրաինայի սահմաններին։ 2018թ.-ին այս գործընթացները շարունակվեցին։
«Ռաշագեյթի» (այսպես որոշ խմբեր բնորոշում են Թրամփի նախագահ դառնալու մեջ Ռուսաստանի ազդեցության դերը) արշավը շարունակում է թափ հավաքել՝ դառնալով նախադեպը չունեցող վտանգավոր գործոն։ Այս շարժման կողմնակիցները պնդում են, որ Թրամփն իշխանության է եկել Ռուսաստանի շնորհիվ և այժմ էլ գտնվում է Մոսկվայի ազդեցության տիրույթում։ Ամեն ինչ սկսվեց 2016թ.-ի նախագահական ընտրություններից հետո, երբ ենթադրություններ առաջ եկան, որ Մոսկվան «միջամտել» է ընրություններին։ Այժմ այս խոսակցությունները ոչ միայն ավելացել են, այլ նաև ԶԼՄ-ների և քաղաքական գործինչերի կողմից անգամ ասվում է, որ Թրամփին Սպիտակ տուն է բերել հենց Մոսկվան։ Դրա արդյունքում Թրամփի ձեռքերը կապված են և այս ճգնաժամային իրավիճակում Թրամփը չի կարող բանակցություններ վարել Վլադիմիր Պուտինի հետ։ Երբ հուլիսին Թրամփը և Պուտինը հանդիպեցին Հելսինկիում, Թրամփը պաշտպանեց իր նախագահության լեգիտիմությունը, ինչն առաջատար ամերկյան ԶԼՄ-ները և քաղաքական գործիչները դատապարտեցին ՝ մեղադրելով նրան «դավաճանության» մեջ։ Արդյունքում Թրամփը ստիպված եղավ երկու անգամ չեղարկել Պուտինի հետ պլանավորված հանդիպումները։ Ամերիկացիները կարող են հնչեցնել հետևյալ խելամիտ հարցը. արդյո՞ք լրագրողները, կազմակերպությունները և քաղաքական գործիչներն, ովքեր մեղադրում են Թրամփին մի բանում, ինչն արել են նաև ԱՄՆ բոլոր նախագահները՝ սկսած Էյզենհաուերից, պատրաստ են հանուն Թրամփին իմպիչմենտ հայտնելու, համաձայնել պատերազմի գնալ Ռուսաստանի հետ։
Նույն հարցը կարող է ուղղվել առաջատար ԶԼՄ-ներին, որոնք փաստացի հրաժարվել են ծանրակշիռ և հիմնավոր փաստերի վրա հիմնված նյութեր հրապարակելուց, ինչպես արվում էր առաջին Սառը պատերազմի ավարտին։ Օրինակ՝ 2018թ.-ին ոչ մի կերպ չհիմնավորված «պուտինյան Ռուսաստանը հարձակում է գործել ամերիկյան դեմոկրատիայի վրա» պնդումը դարձել է ընդունված դոգմա և հիմք է հանդիսացել «Ռաշագեյթի» և նոր Սառը պատերազմի համար։ Այս ԶԼՄ-ներն, ինչպես առաջին Սառը պատերազմի ընթացքում, հրաժարվում են հրապարակել այլընտրանքային կարծիքներ և ռեպորտաժներ։ Ավելին, ԶԼՄ-ները համառորեն հենվում են նախկին հետախուզական ծառայությունների ղեկավարների վրա, որոնք դարձել են նրանց հիմնական տեղեկատվության աղբյուրը։ Իսկ այդ մարդկանց դերը «Ռաշագեյթի» ստեղծման մեջ պարզ է և հասկանալի։
ԶԼՄ-ների անփութության վառ օրինակ է նոյեմբերի 25-ին Կերչի նեղուցում ուկրաինական և ռուսական նավերի միջև բախման լուսաբանումը։ Բոլոր փաստական ապացույցներն, ինչպես նաև Ուրկաինայի նախագահ Պետրո Պորոշենկոյի վերընտրվելու ձգտումը՝ 2019թ.-ի մարտին նախագահական ընտրություններում, համոզիչ կերպով վկայում են, որ Կիևի կողմից եղել է նպատակադրված սադրանք։ Սակայն ամերիկյան առաջատար ԶԼՄ-ները եղածն այնպես ներկայացրեցին, կարծես դա «պուտինյան ագրեսիայի» հերթական դրևսրում էր։ Այս կերպ ամերիկյան հասարակության մոտ սխալ տպավորություն է ստեղծվում ռուս-ամերիկյան միջնորդավորված պատերազմի մասին։
Չնայած ռուս-ամերիկյան հարաբերությունների լարվածության աճին, ԶԼՄ-ների ոչ պրոֆեսիոնալիզմի պատճառով 2018թ.-ին ամերիկյան քաղաքականության մեջ չի եղել նշանակալի հակազդեցություն Սառը պատերազմին՝ ներառյալ Կոնգրեսի, հիմնական կուսակցություների, վերլուծական կենտրոնների և համալսարանների կողմից։ Համապատասխանաբար, Ռուսաստանի հետ լարվածության թոթափման, կամ ինչպես Թրամփն է ասում՝ «Ռուսատանի հետ համագործակցության» թեզը մեծ աջակցություն չգտավ, չնայած, որ նմանատիպ քաղաքականություն վարում էին նաև նախկին հանրապետական նախագահներ Էյզենհաուերը, Նիքսոնը և Ռեյգանը։ Թրամփը փորձեց, սակայն բոլոր փորձերրը ձախողվեցին։
Միևնույն ժամանակ «ամերիկյան դեմոկրատիայի դեմ հարձակումը» և դրա հնարավոր կրկնության վտանգը չի համապատասխանում իրականությանը։ Սրա համար կարելի է և պետք է մեղադրել «Ռաշագեյթին»։ Իրենց մեղադրանքներով նրանք խարխլում են ԱՄՆ նախագահի ինստիտուտը և կասկածի ենթարկում ամերիկյան ընտրությունները։ «Ռուսատանի հետ հարաբերությունները» հանցագործություն որակելով և սպառնալով արմատախիլ անել «ապատեղեկատվությունը» ԶԼՄ-ներից, նրանք վնաս են հասցնում ամերիկյան խոսքի և գաղափարների ազատությանը։ Հարձակման են ենթարկվում նաև ավանդական արդարության գաղափարները։ Ինչքանով մեզ է հայտնի Ռուսատանի հետ հարաբերությունների պատմությունից, ապա այդ քաղաքական արդարությունը բազմիցս ոտնահարվել է։ Օրինակ՝ գեներալ Մայքլ Ֆլիննի և Մարիա Բուտինայի դեմքում։ Վատագույն դեպքում վերջինս «հարաբերությունների լավացման» կողմնակից էր և իր երկրի նվիրյալ պաշտպանը։ Դրա համար նա մի քանի ամիս միայնակ փակված է եղել խցում, մինչև որ չի խոստովանել, ավելի ճիշտ՝ համաձայնեցված կերպով ընդունել է մեղքը։ Եվ դա տեղի է ունեցել երկրում, որն աշխարհով մեկ ժողովրդավարություն է «տարածում»։
Եվ վերջապես, քանի դեռ ամերիկայն քաղաքական և լրատվական էլիտան տարված է «Ռաշագեյթի» հորինած տեղեկություններով (չնայած «Ռաշագեյթը» կամաց-կամաց դառնում է սեքս սկանդալների և հարկային խարդախություների մասին, այլ ոչ Ռուսաստանի) հետխորհրդային Ռուսաստանը շարունակում է իր դիվանվագիտական վերածնունդը որպես մեծ տերություն՝ գործելով հիմականում (բայց ոչ միայն) Արևելքում։ Սրա մասին վկայում են վերջերս լույս տեսած հիմնավոր հրապարակումները, որոնք ամերիկյան քաղաքական-լրատվական էլիտայի ուշադրությունից դուրս են մնացել։ Զուգահեռ, Վաշինգտոնի գլխավոր դաշնակից Եվրամիությունը շարունակում է սողալ իր իսկ ստեղծած և խորացող ճգնաժամի մեջ։
Հրապարակման բնօրինակը The Nation. պարբերականում։