Օգոստոսի սկզբին Բերյութում տեղի ունեցած պայթյունը շատերի համար շոկ էր, սակայն ինչպես և ցանկացած այլ իրադարձություն, այլ իրադարձությունների հեղեղի մեջ այն աստիճանաբար մոռացվում է։ Մենք նաև հաճախ չենք մտածում կոնկրետ իրադարձության երկարաժամկետ հետևանքների մասին, այնինչ այս դեպքում դրանք ավելի քան կարևոր են մեր բազմաթիվ հայրենակիցների համար։
Դեռ մինչև պայթյունը, Լիբանանը որպես երկիր աստիճանաբար ընկղմվում էր անկայունության և տնտեսական ճգնաժամի մեջ։ Հայության համար սա ծայրահեղ անբարենպաստ զարգացում էր, քանի որ արդեն հարյուր տարի է այս երկիրը Մերձավոր Արևելքում բնակվող հայության գլխավոր կենտրոնն է՝ իր կրոնական, կրթական, մշակությային և քաղաքական հզոր հաստատություններով, հայության քաղաքական իրավունքները նաև ամրագրված են Լիբանանի սահմանադրության մեջ։ Սակայն հայությունը այս երկրում փոքրամասնություն է, պաշտոնապես կազմելով բնակչության ընդամենը 4%-ը, և ի զորու չի միանձնյա ազդելու երկրի ընդհանուր ընթացքի վրա, որը պայմանավորված է բազմաթիվ այլ, ներքին և արտաքին անբարենպաստ գործոններով։
Վերջին տարիների ընթացքում, հայության արտահոսքը Լիբանանից սկսել էր ավելանալ, և մարդկանց մի մասն էլ արդեն իսկ նախընտրում էին տեղափոխվել Հայաստան։ Մեր “Վերադարձ Հայաստան” հիմնադրամը, որն անմիջականորեն աշխատում է հայրենադարձների հետ և աջակցում նրանց ինտեգրմանը Հայաստանում, այս տարի անենամեծ դիմումների թիվը ուներ հենց Լիբանանից, ընդ որում դեռևս մինչև պայթյունը։ Պայթյունից հետո, նույնիսկ համավարակի պայմաններում, տեղափոխվել ցանկացողների թիվը զգալիորեն աճել է, թեև մարդիկ ցանկանում են սկզբից վերականգնել իրենց վնասված սեփականությունը, և նոր տեղափոխվել Հայաստան, որպեսզի այստեղ արդեն գոյության անհրաժեշտ միջոցներ ունենան, այն պայմաններում, երբ լուծված չեն ոչ նրանց կեցության, ոչ էլ աշխատանքի հարցերը։ Մյուս կողմից, գոյություն ունի Լիբանանում առկա հաստատությունների պահպանության և զարգացման խնդիրը՝ առանց ամուր համայնքի, դա հնարավոր չի անել, և դա լուրջ երկընտրանքի առջև է կանգնեցրել Լիբանանի հայկական կառույցներին։
Որպեսզի այս բարդագույն խնդիրները լուծում ստանան, անհրաժեշտ է համակարգված, համազգային ռազմավարություն, որը մի կողմից միտված է նրան, որ Լիբանանից այսօր հեռացող հայերը առավելագույնս տեղափոխվեն Հայաստան և Արցախ, և արմատովորվեն այստեղ, մյուս կողմից, որպեսզի այդ գործընթացը չլինի տարրերային, և չբերի Լիբանանում մեր հաստատությունների էական թուլացմանը։ Մոտ անցյալում, մենք ունեցել ենք հայության մեծ հոսքեր Հայաստան Ադրբեջանից, Իրաքից, և Սիրիայից, և դրանցից և ոչ մեկի դեպքում չենք ունեցել համապատասխան ռազմավարություն, գործընթացները եղել են տարրերային, և արդյունքում բերել են նրան, որ Հայաստան եկողների մեծ մասը ի վերջո ցավոք լքել են այն, և մենք կորցրել ենք երկիրը հզորացնելու հերթական հնարավորությունը։
Այսօր մենք հնարավորություն ունենք չկրկնել անցյալի սխալները, և շատ ավելի համակարգված կառավարենք միգրացիոն հոսքերը մեր երկիր։ Սակայն ինչպես և ցանկացած այլ, համազգային նշանակության խնդիր, այն պահանջում է համագործակցություն հիմնական ազդեցության կենտրոնների միջև (իսկ տվյալ դեպքում դրանք բազմաթիվ են), ռեսուրսների մոբիլիզացիա, հավասարակշիռ որոշումներ, և հսկայական աշխատանք՝ օգնելու դժվարին դրության մեջ հայտնված մեր հայրենակիցներին հարմարվելու և նոր պայմաններում իրենց կյանքը սկսելու։ Երեկ մեր կուսակցության խորհուրդը հանդես եկավ համապատասխան հայտարարությամբ՝ առաջարկելով Հայաստանի և Արցախի պետական կառույցներին, շահագրգիռ քաղաքական և հասարակակն կազմակերպություններին հայրենիքում և արտերկրում միավորել ուժերը, և այս խնդրում հանդես գալ միասնական համազգային մոտեցմամբ։
Մեր կողմից, մենք հնարավոր ամենը կանենք, որ դա իրականություն դառնա, և արդեն սկսել ենք քննարկումները տարբեր շահագրգիռ կառույցների հետ՝ սակայն այստեղ բարի կամք է պահանջվում բազմաթիվ ներգրավված կողմերից։ Անկեղծ ցանկանում եմ, որ այս անգամ դա իրականություն դառնա, մինչ այդ կիսվում եմ մեր կուսակցության խորհրդի երեկվա հայտարարությամբ՝ ակնկալելով նաև հանրության աջակցությունը այս հարցում։
Ավետիք Չալաբյանի դիտարկումները՝ ֆեյսբուքյան էջից