Վիճակագրությունը հետաքրքիր է

Սուրեն Սահակյանի վիճակագրական տրամաբանությունը ՝ կապված կորոնավիրուսի հետ

Ինքնամեկուսացման շրջանում մարդիկ կան, որ զբաղվելու համար մաթեմատիկական խնդիրներ են առաջարկում լուծել։ Շատերն էլ կորոնավիրուսի մասին են գրում։ Ես կփորձեմ էս գրառմամբ միավորել էդ երկու թեմաները ։)

Նախապես ասեմ, որ երկար եմ գրելու ու էս գրառմանը հատուկ հոդվածի տեսք չեմ տալիս, որ խոսակցական լեզվով գրել լինի։ Ով կկարդա՝ կկարդա։ Վերջում էլ կփորձեմ ինչ-որ եզրակացության գալ։

[Ծանուցում1․ էն, ինչ կգրեմ, կառավարությանը ուղղված քննադատություն չի։ Դիտարկեք սա որպես ամբողջ աշխարհին ուղղված հայացք Հայաստանի հեռավոր մի անկյունից։ Թե չէ կուռքերին ուղղված քննադատությունը անջատում ա երևույթներին ողջամիտ նայելու հնարավորությունը: Ես գտնում եմ, որ կառավարությունների մեծ մասը, հատկապես պոպուլիստական հակումներ ունեցող ու վարկանիշի վրա դողացող թույլ կառավարությունները, անկարող են ստեղծված ինֆորմացիոն դաշտի պայմաններում այլ բան անել, քան էն, ինչ մեր կառավարությունն անում ա հիմա]։

Սկզբում առանձնացնենք ելակետային տվյալները, ըստ պաշտոնական կամ ոչ պաշտոնական, բայց ակտիվ շրջանառվող տեղեկատվության։

1. «Սովորական սեզոնային գրիպից» մահացության տոկոսը, պաշտոնական տվյալներով, կազմում ա 0,1 տոկոս կամ 1000 հիվանդացածից մեկն ա մահանում։ Նոր կորոնավիրուսից մահանում ա 3 տոկոս կամ 1000-ից՝ 30-ը։
2. Հայաստանում վարակի տարածման սկզբից էլ թե՛ վարչապետը, թե՛ այլ պաշտոնյաներ անընդհատ պնդում են, որ հիվանդների մեծամասնության մոտ հիվանդությունն ընթանում ա ասիմպտոմ, այսինքն՝ առանց որևէ ախտանիշների։ Էստեղ վստահության բան չկա, սա փաստ ա։ Էդ թիվը 90 տոկոս ա կազմում, բայց դա էական չի, դուք կարող եք ձե՛ր թիվը դնել հավասարումների մեջ։
3. Սկզբնական շրջանում Արսեն Թորոսյանը մի դրվագի մասին խոսեց, որը հատկանշական ա էս համատեքստում։ Նոր հիվանդներ հայտնաբերելու մասին հերթական լայվի ընթացքում նա հայտարարեց, որ նոր հիվանդները մեկուսացված մարդկանց ընտրանքային թեստավորումից են ի հայտ եկել։ Խոսքը գնում էր 50 մեկուսացված հոգու թեստավորման արդյունքում հայտնաբերված 4 հիվանդի մասին, եթե չեմ սխալվում։ Բայց ես էս թիվը չեմ դիտարկում որպես տվյալ, այլ մի այլ դեպք եմ դիտարկում։ Վերջերս լիովին առողջ մարդկանց 65-70 մարդ են թեստավորել, որից 5 թե 6-ը հիվանդ են եղել, բայց դրա մասին իմացել են միայն թեստերի անցկացման արդյունքում։ Ստացվում ա, որ էդ փոքր, առողջ ընտրանքային խմբում մոտ 8-9 տոկոսը հիվանդ ա եղել։ Չգիտեմ՝ էդ փոքր խումբը որքանով կարելի ա լավ ընտրանք համարել, բայց որ էդ մարդիկ տարբեր տեղերից են ու իրարից անկախ, փաստ ա։ Դուք կամ իրական տվյալներ ունեցող պաշտոնյաները, էլի, կարող եք ձե՛ր թվերը դնել հավասարումներում։ Քանի որ էս երկու դեպքը համադրելի թվեր են ու իրարից բացարձակ անկախ ստացված։ Ես միջինացված թիվ եմ վերցնում 8 տոկոսը։
4. Հայաստանի բնակչությունը, ըստ պաշտոնական տվյալների, կազմում ա մոտավորապես 3 մլն մարդ։

Ըստ էս տվյալների, եթե համատարած թեստավորում անցկացվի և ընտրանքային թեստավորման թիվը հաստատվի, կպարզվի՝ պետք ա ունենանք 240.000 հիվանդ (3մլն/100×8%), որոնց մեծագույն մասը չի էլ կասկածում, որ «աշխարհում մոլեգնող սարսափելի, մահաբեր վիրուսի» կրող ա ու շարունակում ա վարակել մարդկանց։ Նույնիսկ քթերից չի հոսում, որ կասկածով դիմեն բժշկի։ Նրանցից բժշկի են դիմում, թեստավորվում ու մեկուսացվում նրանք, որոնք ունեն նոր հիվանդության առկայությունը մատնանշող ախտանշանների համադրություն։

Եթե էս տրամաբանությունը ճիշտ ա, ապա «սովորական սեզոնային գրիպի» բարդացումներից առաջացած մահերը, էս պայմաններում, պետք ա լինեին 240-ը (240հազարx0,1%)։ Բայց մենք դեռ ունենք ունենք 3 մահ կորոնավիրուսից ու, թերևս, ավելի շատ մահ՝ «սեզոնային սովորական գրիպից», որի վիճակագրությունը հետո կիմանանք։

Եթե էս տրամաբանությունը ճիշտ ա (ուշադրություն՝ թվերը չէ, այլ տամաբանությունը), ապա մենք (աշխարհը, այդ թվում՝ Հայաստանը) զբաղված ենք համաշխարհային տնտեսության անկման գնով գրիպից (վիրուսից, սուր շնչառական հիվանդությունից) մահացության վիճակագրությունը բարելավելով։

Վիճակագրությունը հետաքրքիր գիտություն ա։ Երկրների բարեկեցության մակարդակը, օրինակ, հաշվում են ՀՆԱ-ով։ Հաշվում են, թե ինչքան նոր արդյունք ա ստեղծվել երկրում, հետո դա բաժանում բնակչության վրա ու պարզում՝ հարուստ ե՞ն էդ երկրի մարդիկ, թե չէ։ Հայաստանում մենք տեսել ենք, որ ՀՆԱ-ն կարող ա անընդհատ աճել, բայց բնակչությունը անընդհատ աղքատանա։ Կարելի ա ընդամենը կառավարության մի որոշմամբ՝ 1000 դրամ բարձրացնելով նպաստը, երկրում վերացնել ծայրահեղ աղքատությունը։ Սենց գիտություն ա վիճակագրությունը․ ամեն ինչ կախված ա նրանից, թե ով ա հաշվողը ու ինչ նպատակներ ունի։ Մահացածների թիվը տարածի հիվանդանոցում գտնվողների վրա ու կորոնավիրուսի ավելի մեծ մահացության տոկոս կստանաս։ Ծանր վիճակում գտնվողների թիվը բաժանի մահացածների վրա ու շատ ավելին կստանաս։ Գերմանիայում մահացության տոկոսն էս պահին 1,1 տոկոս ա հաշվարկվում, այսինքն՝ հայտնաբերված դեպքերի պայմաններում (74508) արձանագրվել ա 1,1 տոկոս մահացություն (871)։ 2675 հոգի էլ գտնվում ա ծանր վիճակում, բայց նրանց 90 տոկոսը հաղթահարելու ա հիվանդությունը։ Կարծում եմ, որ եթե Գերմանիան իր հաշվարկները կատարի՝ հաշվի առնելով իրական հիվանդների ենթադրյալ թիվը, կստանա «սովորական սեզոնային գրիպից» մահացության հետ համադրելի ցուցանիշ։ Կարծում եմ՝ Հայաստանում էլ նույնը կլինի։ Էս ամենը սենց ա, թե չէ, կպարզվի նաև, երբ Անգլիան համատարած թեստավորում կանցկացնի, ինչի նպատակներն ու որոշումն ունի արդեն։ Վերջում, անպայման կասեն, թե բա դո՞ւ ինչ ես առաջարկում ։) Լավ լուծում, որ համ գայլերը կուշտ լինեն, համ ոչխարները՝ ողջ, առաջարկում ա բժիշկ Հայկ Մանասյանը։ Էդ լուծումը կոչվում ա «իմունային պատնեշ» ստեղծել։ Էդ էլ դուք նայեք՝ ինչ ա ։))

[Ծանուցում 2.
– գիտակցում եմ, որ անձնական մեծ պատասխանատվություն եմ վերցնում նման հանրային մտքեր արտահայտելով ու կոչ եմ անում բոլորին գրելուց առաջ գիտակցել էդ մեծ պատասխանատվությունը։
– էս գրառումը նրա մասին ա, որ պետք չի հավատալ ամեն ինչին, այլ պետք ա կասկածի տակ դնել ամեն ինչ, նույնիսկ հեղինկակավոր աղբյուրներից ստացվածները ու ինքնուրույն ստուգել փաստերը։ Տենց ավելի քիչ մանիպուլյացիաների կենթարկվենք։
– էս գրառումը նպատակ չունի որևէ մեկին կամ խմբի քննադատել։
– Էսքան մանրամասնել ու երկարացրել եմ, որ կամքի ուժը հավաքեմ ու ոչ մի մեկնաբանության չպատասխանեմ]։

Շնորհակալություն ուշադրության համար ։)

Հա, չմոռանամ ասել, որ հետևեք արտակարգ դրության պայմաններում մեզ առաջարկվող սահմանափակումներին։ Դրանք կարևոր են ։) Մնա տանը։

Սուրեն Սահակյանի գրառումը Facebook-ից