Մոտ օրերս դրությունը կբարելավվի

Հայաստանի նախկին նախագահ, ԼՂՀ պաշտպանության կոմիտեի նախագահ Սերժ Սարգսյանի հարցազրույցը 1992թ. օգոստոսի 23-ին տված հարցազրույցը ԼՂՀ Գերագույն Խորհրդի «Արցախ» պաշտոնաթերթին։

Մեր թղթակցի հարցերին պատասխանում է ԼՂՀ պաշտպանության կոմիտեի նախագահ Սերժ Սարգսյանը

– Մեր հարցազրույցից առաջ կրկին ռմբակոծվեց Ստեփանակերտը: Կան մարդկային զոհեր՝ հատկապես կանայք, երեխաներ, կան վիրավորներ: Ստեփանակերտը, ըստ էության, անպաշտպան է: Մարդիկ ուզում են հստակ պատասխան ստանալ՝ մոտ օրերս երաշխավորվա՞ծ կլինի մայրաքաղաքի անվտանգությունը: 

– Իրոք, քաղաքը ռմբակոծվեց, իրոք, կան մարդկային զոհեր, բայց ես համաձայն չեմ այն մտքի հետ, որ Ստեփանակերտը անպաշտպան է: Եթե անպաշտպան լիներ, ապա միայն վերջին մեկ ամսում չէր ոչնչացվի թշնամու 4 ինքնաթիռ: Այլ խոսք, որ քաղաքն առայժմ ամբողջովին պաշտպանված չէ: Ինչ վերաբերում է երաշխիքներին, ապա այդպիսի երաշխիքներ դժվար է տալ, որովհետև պատերազմ է, և ոչ մի զինված ուժ չի կարող 100 տոկոսով երաշխիք տալ: Մենք ունենք օդային պաշտպանության միջոցներ և մոտակա երեք-չորս օրում քաղաքի պաշտպանվածությունը մի քանի անգամ կուժեղացվի: 

– Ինչպիսի՞ն է իրավիճակը հանրապետությունում: Ե՞րբ պիտի թշնամին կանգնեցվի: Ե՞րբ պիտի սկսվի մեր հողերի ազատագրումը: Այս հարցերն այսօր ստացել են հրամայական ուժ:

– Վիճակը ռազմաճակատում ծանր է, բայց հուսահատվելու հիմք չկա: Ինչ վերաբերում է թշնամուն կանգնեցնելուն, ապա թշնամին արդեն կանգնեցված է: Մեր հողերի ազատագրությանը կհասնենք միայն այդ բանից հետո, երբ բոլորը պարզ հասկանան, որ պատերազմը բոլորի համար է, որ միայն ուրիշների տղաները չեն կռվելու ընդհանուր հայրենիքի համար: Մինչև վերջերս Ղարաբաղի պաշտպանությունը մարդկանց մի խմբի գործ էր միայն: Բայց ռազմական դրություն մտցնելուց հետո, իրավիճակը փոխվել է, և մոտ ժամանակներս մենք կունենանք հաջողություններ: 
Ռազմաճակատի տարբեր շրջաններում իրավիճակը տարբեր է: Իրավիճակը բարդ է Մարտակերտի շրջանում: Ասկերանում, Մարտունիում, Հադրութում թշնամին միշտ էլ արժանի հակահարված է ստանում և հետ շպրտվում: Օգոստոսի 18-ին, երբ թշնամին սկսած Մաղավուզից մինչև Ցոր հարձակման է անցել, ունենալով գլխավոր ուղղություններ՝ Հադրութում Մելիքջանլու գյուղը, Մարտունիում՝ Ճարտարը, Մարտունի ավանը, Մարտունի-Ասկերան հատվածում՝ Մյուրիշենը, Նորշենը, գլխովին ջախջախվել է Հադրութում՝ տալով 100-ից ավելի զոհ, կորցնելով 7 զրահատեխնիկա, Ճարտարում կորցրել է 3 տանկ, մեծ քանակությամբ հետևակ, Մարտունիում ևս սահմանները անառիկ են: Մեր կողմից զոհվել է 24 ազատամարտիկ, կորցրել ենք 1 տանկ: Այսպիսի հարաբերությունը կարծես մեր օգտին է. թվում է, մեզ պիտի բավարարի, բայց չէինք ցանկանա նույնիսկ մի սպանված ունենալ՝ 1000 ազերիների դիմաց: Վհատվելու հիմքեր չկան, և ես համոզված եմ, որ մոտ ժամանակներս իրավիճակը փոփոխվելու է: Ի դեպ, հունիսի 12-ից սկսկած, երբ թշնամին լայնածավալ հարձակման է անցել, ազերիները կորցրել են 70-ից ավելի տանկ: Այդ 70 տանկերից 30-ը մեզ մոտ են, կռվում են իրենց նախկին տերերի՝ ազերիների դեմ, 40-ից ավելին փչացած ընկած են առաջավոր դիրքերում: Ես նկատի չունեմ տանկերի այն քանակը, որ մենք փչացրել ենք, բայց թշնամին հետ քաշվելիս իր հետ տարել է զգալի քանակությամբ զրահատեխնիկա: Թշնամին կենդանի ուժի կորուստ է տվել՝ ավելի քան 2000 զինվոր: Մեր կորուստները հասնում են մոտ 200-ի: 

– Մեր նախորդ հարցազրույցի ժամանակ Դուք ասել էիք, որ Ադրբեջանի տեխնիկայի քանակն անսպառ չէ, սակայն այնպես է ստացվում, որ այդքան կորուստներ տալով հանդերձ, դրանք դարձյալ թվական գերակշռություն ունեն: 

– Այո, նրանք թվական գերակշռություն ունեն: Բայց եթե հունիսի սկզբներին, գրոհում էին 20-30 տանկով, ապա այժմ գրոհում են մոտ երեք անգամ պակաս տեխնիկայով: 

– Ազատամարտիկներից ենք լսում, որ ռազմաճակատում տեխնիկան քիչ է, որ վառելիք չկա, սնունդն անբավարար է, ծխախոտ չկա, տեխնիկան ուշանում է և այլ կարգի պատճառներ: Ի՞նչ կասեք: Խնդրում եմ անկեղծ լինեք՝ ինչու՞ այս հարցերը չեն լուծվում:

– Ես միշտ էլ անկեղծ եմ պատասխանում՝ զգալով իմ պատասխանատվության աստիճանը, իմ խոսքի գինը: Նշված պրոբլեմներն իրոք կան, բայց ոչ այնքան, ինչպես ասում են: Որ կռվողները քիչ են, դա մեր մեղքը չէ, բանակի մեղքը չէ, դա այն մարդկանց մեղքն է, որոնք ամեն կերպ խոչընդոտում էին հանրապետությունում ռազմական դրություն մտցնելուն: Ընդհանրապես, կամավորության սկզբունքներով բանակ ստեղծելն անհնար է: Չկար զինվորական դատախազ, զինվորական դատարան, ռազմական տրիբունալ: Իրավական հիմք չկա, որ մեկին, օրինակ՝ վախկոտության համար, պատժեինք: Ռազմական դրություն մտցնելուց հետո ունենք զինվորական դատախազ, ռազմական դրության մասին օրենք, կարգապահության մոմենտը զգալիորեն բարելավվել է այսօր: Ինչ վերաբերում է տեխնիկայի պակասին, ապա հմուտ օգտագործելու դեպքում եղած տեխնիկան բավական է թշնամուն դիմագրավելու համար: Որոշ տեսակի զինամթերքի պակաս կա, բայց ոչ այնքան, որ անհաջողությունների պատճառ հանդիսանա: Ճիշտ է, ազերիների չափ ռազմական միջոցներ չունենք, բայց շարունակում ենք ստանալ և մեր եղած զինամթերքը գրագետ օգտագործելու դեպքում, հաջողություններ կունենանք: Ինչ վերաբերում է տղաների բողոքին, ապա ամենաշատը դժգոհում են նրանից, որ բոլորը չեն կռվում: Այսօր քաղաքում շրջում են զինվորական պարեկներ, որոնք դասալիքներ են բռնում: Վերջերս կալանավորվել են դասալիքներ և ջոկատի անարժան հրամանատարներ: 

– Ինչպե՞ս է ընթանում զորակոչը: Վերջապես կանոնավոր բանակ կունենա՞նք, և ի՞նչ քայլեր են արվում այդ ուղղությամբ:

– Կանոնավոր բանակ ունենալու ենք և ունենալու ենք շուտով: Կռվելով՝ միաժամանակ ստեղծում ենք կանոնավոր բանակ: Այսօրվա դրությամբ ունենք հավատարմության երդում տված կանոնավոր գումարտակներ, ստորաբաժանումներ: Արդեն այդ բանակի հոգսերը հոգացող կա: Հենց իրենք՝ զինվորները, զգում են, որ վերջին ժամանակներում Ձեր ասած սնունդը, ծխախոտը կան: Զորակոչը դեռևս  բավարար հիմքերի վրա չէ՝ մանավանդ Ստեփանակերտում և Մարտակերտի շրջանում: Բայց Հադրութում և Մարտունիում զգալի գործ կատարվել է: Մոտ ժամանակներս բոլոր զորատեսակները կմտնեն ռազմական կառուցվածքի մեջ: Նպատակահարմար եմ գտնում ավելացնելու, որ կռվողների ընտանիքների սոցիալական ապահովվածությունը զգալիորեն կլավանա: Զինվորների ընտանիքներին հատկացվում է սննդամթերք, որպեսզի զինվորը համոզված լինի, որ իր կինը, երեխաները սոված չեն: Հարկային տարբերություն կլինի զինվորի և մյուս ընտանիքների, կռվող և չկռվող ընտանիքների միջև: Բազմազան միջոցներ են նախատեսվում, և մոտ օրերս կիրականացվեն: 
Մի խոսքով՝ ես համոզված եմ, որ շուտով իրադրությունը հանրապետությունում կփոխվի: Կփոխվի դեպի լավը:

Հարցազրույցի տեքստը վերցված է Սերժ Սարգսյանի կայքից