Չինական ներդրումները գրավում են Եվրոպան

Չինաստանի նախագահ Սի Ցզինպինը նոր է վերադարձել Եվրոպա իր այցելությունից, որտեղ նպատակ ուներ առաջ մղել «Գոտի և Ճանապարհ» նախաձեռությունը (ԳՃՆ), որը Չինաստանի աշխարհաքաղաքական ազդեցության ընդլայնման աննախադեպ ծրագիր է։ Հռոմի և Պեկինի միջև կնքված համաձայնագիրն արդեն առաջացրել է եվրոպական առաջնորդների անհանգստությունն առ այն, որ դա կարող է բաժանել Եվրոպան։

Սիի առաջին այցը Հռոմ էր, որտեղ իտալացի առաջնորդների հետ նա ստորագրեց Իտալիայի՝ ԳՃՆ մասնակցության ազդարարման մասին հուշագիր։ ԳՃՆ-ն պետության կողմից ուղղորդվող ներդրումների ծրագիր է, որը նպատակ ունի խորացնել Չինաստանի ենթակառուցվածքային կապերն Ասիայում, Աֆրկայում, Եվրոպայում և Լատինական Ամերիկայում։ Արդյունքում չինացի ներդրողները կնքեցին թվով 29 գործարք՝ 2.8 միլիարդ արժողությամբ ծրագրերով։ Հատկանշական է, որ նրանք պայմանավորվեցին ներդրումներ անել Տրիեստի, Ջենովայի և Պալերմոյի նավահանգստային ենթակառուցվածքներում, որը հնարավորություն կտա չինական ապրանքներին ավելի արագ մուտք գործել Եվրոպա։ Իտալիայի ստորագրությունը բեկումնային կետ է, քանի որ այն Մեծ յոթնյակի (G7) առաջին երկիրն է և ԵՄ ամենամեծ անդամը, որն ընդունել է ԳՃՆ ներդրումները։ Սին այցելեց նաև Ֆրանսիա, որտեղ ավարտին հացրեց  «Airbus» ինքնաթիռների ձեռք բերման գործարքը։ Իսկ Մոնակոյում չինական հեռահաղորդակցային հսկա «Huawei»-ին թույլատրեց զարգացնել այնտեղ 5G կապը։

Հռոմի համար այս նախաձեռնությունը հնարավորություն է տալիս ուշքի բերել իր հետընթաց ապրող տնտեսությանը՝ ընդլայնելով առևտուրը և ներգարվելով չինական ներդրումներ։ Իտալիայում ծրագրի աջակիցները, որոնց թվում է վարչապետ Ջուզեպե Կոնտեն, համարում են այս նոր ներդրումները աշխարհաքաղաքական գամբիտ, որը կուժեղացնի երկրողմ կապերը։ Չինաստանի համար իտալական նավահանգիստներն ապահովելու են ցանկալի առևտրային պայմաններ և ավելի արագ մուտք ԵՄ շուկա։ Օրինակ՝ Տրիեստի նավահանգիստն ունի ուղիղ երկաթուղային կապ եվրոպական այլ երկրների հետ՝ եզակի մաքսային պայմաններով։ Շատ վերլուծաբաններ ասում են, որ Պեկինը նաև ձգտում է բաժանել ԵՄ-ը, որը իր հերթին անհանգստացած է Չինաստանի վերելքով։ Անգամ Իտալիայի կառավարության մեջ առկա են հակասություններ։ Ներքին գործերի նախարար Մատեո Սալվինին, վիճարկել է այդ գործարքները՝ պնդելով, որ չինական ներդրումները չպետք է մուտք գործեն  հեռահաղորդակցության և այլ զգայուն ոլորտներ։

Շատ եվրոպական երկրներ լուրջ մտահոգություններ ունեն չինական ներդրումների մասով, մասնավորապես՝ ազգային անվտագության առումով։ Չինացիները ցանկանում են ներդումներ անել այնպիսի ոլորտներում, ինչպիսիք են նավահանգիստները, էներգետիկան, տեխնոլոգիաները և գյուղատնտեսությունը։ Պաշտոնյաներն անհանգստանում են, որ չինական հեռահաղորդկացային ցանցի զարգացումը կարող է Պեկինին թույլ տալ վերահսկողություն սահմանել եվրոպական կոմունիկացիաների վրա։ Այս պատճառով, առանձին երկներ մանրակրկտորեն ուսումնասիրում են չինական գործարքները, ինչպես նաև պահանջում են ԵՄ-ից արձագանքել այդ գործընթացներին։ ԵՄ որոշ պաշտոնյաներ առաջարկում են, որ ԵՄ-ն իրավունք ունենա վետո դնել Եվրոպայում չինական ներրդումներին։ Իտալիային դուր չի գալիս, որ Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը և Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկելը Սիի հետ իրենց հանդիպումներում համոզում էին հետ կանգնել այդ ներդրումներից, քանի որ դրանք վնասում են եվրոպական բիզնեսներին։  

Ամերիկացիները նույնպես անհանգստացած են։ Թրամփի ադմինիստրացիան լոբբինգ է արել ընդդեմ Իտալիայի որոշման և բարձրաձայն կոչ էր անում ԵՄ երկներին արգելել չինական ներդրումները 5G և այլ հեռահաղորդակցային ենթակառուցվածքներում։

Իտալիան այժմ միայնակ է և դեռևս անորոշ է՝ եվրոպական մյուս երկրները կընդունեն չինական ներդրումները, թե՞ ոչ, կամ արդյո՞ք ԵՄ-ը կխստացնի վերաբերմունքը չինական ներդրումների նկատմամբ։ Նախորդ օրինակը կարող է օգտակար լինել։ 2015թ.-ին Մեծ Բրիտանիան դարձավ չինական մեկ այլ աշխարհաքաղաքական ծրագրի՝ Ենթակառուցվածքների ասիական ներդրման բանկի հիմանդիր անդամ, ինչը քննադատության արժանացավ ԱՄՆ-ի կողմից։ Չորս տարի անց, ԱՄՆ-ի այլ դաշնակիցներ, ներառյալ՝ Ֆրանսիան, Գերմանիան և Իտալիան հետևեցին Միացյալ Թագավորության օրինակին։ Որոշ վերլուծաբաններին հետաքրքիր է, արդյոք Իտալիայի որոշումը ազդարարում է, որ Չինաստանի նոր ծրագրի դեմ միասնական ճակատը նմանապես կքանդվի։ 

Հրապարակման բնօրինակն՝ այստեղ։