Մոռացե՛ք Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի դժվարությունները։ Մոռացե՛ք դեղին բաճկոններին։ Մոռացե՛ք աջ ծայրահեղականների և ձախ ձայրահեղակաների տարբեր երանգների մասին։ Երկրի պատմության ամենաինտրիգային՝ Եվրոպական պառլամենտի ընտրություններից շաբաթներ առաջ երկու մեծ ուժեր հայտնվել են լուսանցքում։
Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո ավելի քանի 70 տարի ֆրանսիական քաղաքականության մեջ գերակա ձախ կետրոնամետները և աջ կենտրոնամետները դուրս եկան խաղից 2017թ.-ի ընտրությունների ժամանակ։ Երկու տարի անց, չնայած Մակրոնի ընկնող վարկանիշին և հետպատերազմյան շրջանի ամենաերկար և ամենաբռնի շարժմանը, այդ երկու կուսակցությունները շարունակում են մնալ մարած, բաժանված և առանց առաջնորդների։ Սակայն սա չի նշանակում, որ երկկուսակցական գերակայության ձևաչափն անհետացել է ֆրանսիական քաղաքական դաշտից։ Հակառակը, այժմ այն լրացնում են Մակրոնի «Առաջ, հանրապետություն»-ը և Մարին Լը Պենի Ազգային ճակատը։ Երկկուսակցական դինամիկան այժմ վերածվել է կենտրոնի և ծայրահեղականների միջև պայքարի։ Սա մտահոգիչ է մի երկրի համար, որտեղ 1981թ.-ից հաճախ են իշխանությունները փոխվել։
Ձախ կենտորնամետների շարքում Սոցիալիստական կուսակցությունն է. Ֆրանսուա Միտերանի, Լիոնել ժոսպենի, Ժակ Դելորի և Ֆրասուա Օլանդի կուսացությունը։ Հանրային կարծիքի վերջին հարցումների համաձայն՝ կուսակցությունն ունի 5-6% հանրային աջակցություն։ Աջ կենտրոնում Ժակ Շիրակի հիմնադրած և Նիկոլա Սարկոզիի կողմից անվանափոխված «Հանրապետականներն» են, որն ունի 13 % աջակցություն։ Նրանցից ոչ ոք գերակա չէ քաղաքական շուկայի անգամ փոքր հատվածներում։ Սոցիալիստների մրցակիցն իրենցից անջատված «Générations» կուսակցությունն է, որը հիմնադրվել է Սոցիալիստական կուսակցության նախագահի նախկին թեկնածու Բենուա Ամոնի կողմից և այժմ ունի 3% վարկանիշ։ Ո՛չ Ամոնը, ո՛չ էլ Սոցիալիստների ներկայիս առաջնորդ Օլիվիե Ֆորը կարծես չեն փորձում վերականգնել Միտերանի և ինչ-որ չափով Օլանդի կողմից ստեղծված սոցիալիստական բազան, ներառյալ՝ աշխատավորներին, ուսուցիչերին և ձախակողմյան բուրժուազիային։
Աջ թևում հանրապետականների չափավոր և եվրոպամետ մասը մեղմորեն դեմ է եվրոսկեպտիկներին, իսկ ավելի արմատական կերպով դեմ է կուսակցության նոր առաջնորդ Լորեն Վոքյեի որդեգրած սոցիալ-պահպանողական գծին։ Ոմանք հեռացել են կուսակցությունից և ստեղծել նորը՝ «Agir» անվամբ, որը եվրոպական ընտրություններին կմասնակցի Մակրոնի կուսակցության հետ միասին։ Եվրոպական ընտրություններին հանրապետականների ցուցակի առաջնորդ Ֆրանսուա-Խավիեր Բելամին, ով 33 տարեկան է, փիլիսոփայության ուսուցիչ է, դեմ է գեյերի ամուսնություններին և չունի քաղաքական փորձ։ Նա հենվում է կուսակցության նոր և փոքր կաթոլիկ-պահպանողական հենքի վրա, ինչը նշանակում է, որ հանրապետականներն ավելի շատ ճնշման խումբ են, քան կուսակցություն։
Ոչ Բելամին, ոչ Վոքյեն ոչինչ չունեն ասելու արվարձանների աշխատավորներին և փոքր քաղաքների բնակիչներին, որոնք ծնեցին դեղին բաճկոնների շարժումը, իսկ ժամանակին քվերակում էին Շիրակի և Սարկոզիի օգտին։
Շարժման մտածող անդամները, նվազագույնը նրանք, ովքեր անկարգություններ չէին անում Փարիզում նախորդ շաբաթ, ասում են, որ նրանք միայն Մակրոնին չէ որ մերժում են։ Նրանք ապստամբում են այն համակարգի դեմ, որտեղ աջերը տասնամյակներ կառավարել են ձախերի պես և հակառակը։ Նրանց խնդիրը Մակրոնի հետ է, ով խոսք է տվել քանդել այդ համակարգը, սակայն կիրառում է ուղղաձիգ կառավարման մեթոդներ, ինչը բնորոշ էր նախկին իշխանություններին։ 2019թ.-ին ֆրանսիական քաղաքականության իրական բաժանումը բարեփոխվող ստատուս քվոյի և «գրողի ծոցը բոլորին» մոտեցման միջև է։ Եթե ամբողջացնենք երկրորդ մոտեցման կուսակցությունների աջակցությունը, այն գրեթե 45% է կազմում։ Քսան տարի առաջ, երբ Ժան-Մարի Լը Պենը իր բարձրակետում էր, այդ տոկոսը կազմում էր 25%:
Տեսականորեն, Լը Պենի աղջիկը պետք է այս նոր երկատվության մեծ շահառուն լինի։ Այն պետք է նրան հնարավորություն տա հաղթել եվրոպական ընտրություններում, այնուհետև 2022թ.-ի ընտրություններում։ Բայց ցայօր նրան չի հաջողվել մեծացնել իր ընտրազանգվածը։
Սկզբում նա ողջունում էր դեղին բաճկոնավորներին, հետո մեղադրում էր կառավարությանն ավելորդությունների համար։ Մակրոնին այլընտրանք առաջարկելու փոխարեն նա սիրողական պնդումներ էր անում, օրինակ՝ ապաստան հայցողներին պետական ավելի մեծ աջակցութուն տրամադրել, քան բանտարկյալներին։
Նմանապես դժվար է պատկերացնել 2022թ.-ի նախագահական ընտրություների երկրորդ փուլն առանց Մակրոնի և Լը Պենի դիմակայության։ Դա միշտ եղել է Մակրոնի ապահովագրությունը։ Ինչքան էլ չսիրված լինի նա, այլընտրանքն ավելի վատն է։ «Ինձնից հետո՝ թեկուզ ջրհեղեղ»-ն այժմ դարձել է «Ինձնից հետո, թեկուզ Լը Պեն»։ Մակրոնը դեռևս կարող է թույլ տալ իրեն այդ ճոխությունը։ Նախագահության երկրորդ կեսը, մասամբ շնորհիվ դեղին բաճկոնների, կարող է լինել ավելի հավասարակշռված, քան առաջին կեսը։ Ֆրանսիական տնտեսությունը դեռևս կարող է բարեկարգվել։ Բայց 2022թ.-ից հետո հեռանկարները մտահոգիչ են։ Նոր փոփոխության ցանկությունը ժողովրդավարության մեջ ուժեղ ազդակ է։ Մեծ հաշվով ժողովրդավարությունը հենց դրա մասին է։
Եթե կենրոնաձիգ ձախերը և կենտրոնաձիգ աջերն այլևս չվերականգնվեն, Մակրոնի կառավարող ցենտրիզմին երկարաժամկետ այլընտրանք կարող է լինել հակադեմոկրատական ձախ կամ աջ ծայրահեղականությունը՝ ավելի խելացի առաջնորդներով։
Հրապարակման բնօրինակը՝ Politico.eu-ում