Հավաքական անվտանգության պայմանագրի կազմակերպությունը (ՀԱՊԿ) առաջիկա տարում կարող է մնալ առանց գլխավոր քարտուղարի։ Բելառուսի Անվտանգության խորհրդի քարտուղար Ստանիսլավ Զասի նշանակումը հետաձգվում է Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի համառության պատճառով, ով ուզում էր իր թեկնածուին տեսնել այդ պաշտոնում։
ՀԱՊԿ-ում համակերպվել են, որ Հայաստանի դիրքորոշման պատճառով ևս մեկ տարի կազմակերպությունը քարտուղար չի ունենա, իսկ քարտուղարի պարտականությունները կշարունակի կատարել ՌԴ ներկայացուցիչ Վալերի Սեմիրիկովը։ ՌԴ ԱԳՆ-ում մեր աղբյուրը հավաստիացնում է՝ «մինչև 2020թ.-ը կազմակարպությունը կղեկավարի հենց նա»։ ՀԱՊԿ-ին մոտ կանգնած մեր մյուս զրուցակիցը հաստատեց այդ տեղեկությունը. «Ակնկալում ենք, որ նշանակումը կլինի հաջորդ տարի։ Կազմակերպությունն աշխատում է ըստ պլանի և աշխատանքները չեն խաթարվել»։ Ստանիսլավ Զասի թեկնածությանն անցած տարի աջակցել են վեցից հինգ անդամ պետություններ։ Այդ երկրների նախագահները, ներառյալ Վլադիմիր Պուտինը, հանդիպել են թեկնածուի հետ և հայտնել իրենց աջակցությունը։
Ստանիսլավ Զասին չի ընդունել միայն Հայաստանի վարչապետը։ Իր դիրքորոշման արդյունքում դաշինքում քարտուղարի նշանակման հարցում հակասություններ կան։ Երևանը, հարուցված քրեական գործի պատճառով ժամկետից շուտ կանչելով իր ներկայացուցիչ Յուրի Խաչատուրովին, պնդում է, որ մինչև ժամկետի լրանալը նրան պետք է փոխարինի մեկ այլ հայ ներկայացուցիչ։ Այս մոտեցմանը համաձայն չեն մյուս անդամները, մասնավորպես Մինսկը, ով այբբենական կարգով հաջորդ երկիրն է, ով պետք է նշանակի ՀԱՊԿ քարտուղարին։ Սակայն որոշումները ՀԱՊԿ-ում կատարվում են կոնսենսուսով։ Տարբեր մակարդակներում բանակցությունները ոչնչի չեն բերել և անգամ վեճի պատճառ են դարձել, քանի որ Փաշինյանը պնդում էր իրենը։ ՀԱՊԿ առաջնորդների փակ հանդիպումներին կրքերը նույնիսկ բորբոքվել են։ Մեր ունեցած տեղեկություններով՝ նույնիսկ նախագահներից մեկը ասել է, որ քարտուղար կնշանակվի առանց Երևանին հաշվի առնելու։
Մեկ շաբաթ առաջ այս թեման նորից սկսեց ակտիվ քննարկվել։ Մեկնաբանելով ՀԱՊԿ քարտուղարի ընտրության հարցը՝ Բելառուսի ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Անատոլի Գլազը ասաց, թե Մինսկն ըմբռնումով է մոտենում նրան, որ Փաշինյանը Զասին չի կարողացել ընդունել նախընտական շրջանում։ «Բայց այդ փուլն ավարտվել է և մենք սպասում ենք, որ հայկական կողմը կհայտնի հանդիպման ժամկետները։ …Միջազգային ռազմաքաղաքական կառույցի գլխավոր քարտուղարի պաշտոնը հյուրանոցային համար չէ, որը կարելի է նախօրոք ամրագրել, եթե անգամ ոչ մի հնարավորություն չկա նորից դրանից օգտվելու».- ավելացրել է նա։
Սակայն Երևանում Բելառուսի թեկնածուին հաստատելու միտք չունեն։ Մեր հարցին ի պատասխան, թե հնարավոր է մոտ ապագայում Փաշինյանի և Զասի միջև հանիպում տեղի ունենա, ՀՀ ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Աննա Նաղդալյանը հղում արեց վարչապետի մամուլի խոսնակին, ով հայտարարել էր, որ նրանց հանդիպման մասին կոնկրետ պայմանավորվածություն չկա։ Ընդ որում Աննա Նաղդալյանն ընգծել էր, որ «ՀԱՊԿ-ն Հայաստանի անվտագության կարևոր բաղադրիչն է։ Ըստ այդմ մենք շատ լուրջ ենք վերաբերվում ՀԱՊԿ-ի հետ կապված հարցերին։ Այդ պատճառով կազմակերպության արդյունավետության բարձրացումը՝ առաջին հերթին իրավական բազայի բարելավումը, մեզ համար առաջնային է»։
Իրավական բազայի մասին խոսելով՝ Երևանը նկատի ունի ՀԱՊԿ քարտուղարի վաղաժամկետ ետ կանչման ընթացակարգերը։ Հայաստանյան պետական ապարատում մեր զրուցակիցը հայտնում է, որ «մեզ համար կարևոր է հասկանալ վաղաժամ ետկանչման կանոնները։ Այդ կանոնների որոշմանը զուգահեռ իրավաբանական ձևակերպումներից հետո հնարավոր է նոր քարտուղարի թեկնածության հետ կապված հարցերի քննարկումը»։ Կապված Զասի այն արտահայտության հետ, որ «ՀԱՊԿ-ն հյուրանոց չէ»՝ մեր զրուցակիցը նշեց. «Ամեն հյուրանոց իր կանոններն ունի։ Ժամկետից շուտ ժամանումը ենթադրում է հավելյալ վճարներ»։
Հոդվածի բնօրինակը՝ «Коммерсантъ»-ի կայքում։