Համաձայն ՄԱԿ–ի կանխատեսումների՝ 21-րդ դարի վերջին Երկրի բնակչությունը կաճի մինչև 11 միլիարդ մարդ: Այնուամենայնիվ, որոշ երկրներում կա մարդկային ռեսուրսների պակաս: Դրանց թվում են Գերմանիան, Ռուսաստանը, Ճապոնիան և Չինաստանը: Միևնույն ժամանակ Աֆրիկայում և Մերձավոր Արևելքում տեղի է ունենում ժողովրդագրական պայթյուն: Ակնհայտ է, որ մոլորակի վրա գոյություն ունի ժողովրդագրական անհավասարակշռություն, որը սպառնում է սոցիալական և աշխարհաքաղաքական խռովություններով:
Գերմանական «Բերտեսլման» ֆոնդի վերջին տվյալները սենսացիա դարձան․ գերմանական աշխատաշուկայի պահանջարկը 260 հազար մարդ է և դա առաջիկա 40 տարիներին։ Փաստորեն, սա նշանակում է, որ ծերացող Գերմանիան չի կարողանա գոյատևել առանց աշխատանքային միգրանտների, անկախ նրանց անունից: Մինչեւ 2060 թվականը երկիրն ակնկալում է շուրջ 16 միլիոն մարդկանց ներհոսք: Մասնագետների եզրակացությունը միանշանակ է. անգամ կենսաթոշակային տարիքը մինչև 70 տարեկան բարձրացնելու դեպքում Գերմանիայի սեփական ռեսուրսները չեն բավարարի: Հատկանշական է, որ աշխատուժի հիմնական կոնտինգենտը կներգրավվի Եվրոպական միությունից դուրս գտնվող երկրներից: Սա բացատրվում է այն փաստով, որ ԵՄ երկրները գտնվում են «ժողովրդագրական փոսում», և Արևելյան Եվրոպայի երկրներից մարդկային ռեսուրսների ներհոսքը նույնպես ունի իր սահմանները:
Եվրոպան համաշխարհային ժողովրդագրական հավասարակշռության մեջ առանձնահատուկ տեղ ունի: «Հին մայրցամաքի» բնակչությունը հասել է իր գագաթնակետին 1993-ին և այդ ժամանակից ի վեր կայուն նվազում է: Փարիզի Le Monde diplomatique-ը այս փոփոխությունը կապում է 1989 թվականի վերջի հետ, երբ փլուզվեց Բեռլինի պատը և Եվրոպայում տապալվեց կոմունիստական համակարգը: Սա Արևելյան եվրոպայի երկրներում հանգեցրեց ոչ միայն սոցիալական, այլև ժողովրդագրական աղետալի հետևանքների՝ մեծաքանակ մարդկային ռեսուրսների տեղափոխում Արևելքից Արևմուտք: Փորձագետները զուգահեռներ են անցկացնում Ֆրանսիայի և Ուկրաինայի միջև: Եթե 1989 թ.-ից ի վեր Ֆրանսիայի բնակչությունը 9 միլիոն մարդով ավելացել է, ապա Ուկրաինայի բնակչությունը նույնքանով նվազել է: Միևնույն ժամանակ, անցյալ դարի 70-ական թվականներից ի վեր Գերմանիայում, Իտալիայում և Ավստրիայում ծնելիության մակարդակը, որն այսօր մեկ կնոջ հաշվով կազմում է 1.4-1.5, կտրուկ նվազել է: Իսպանիայում, Պորտուգալիայում և Հունաստանում նույնիսկ ավելի քիչ է՝ 1.3, չնայած այն հանգամանքին, որ «ժողովրդագրական հավասարակշռության» պահ է համարվում 2.1 երեխա մեկ կնոջ հաշվով ցուցանիշը։
Այնուամենայնիվ, այս բոլոր ԵՄ երկրները կարողացան պահպանել ժողովրդագրական ներուժը` աշխատանքային միգրանտների զանգվածային ներհոսքի շնորհիվ: Սկսած 1987 թվականից՝ Գերմանիա է ժամանել 10 միլիոն մարդ՝ հիմնականում եվրոպական երկրներից, Իսպանիա՝ 6 միլիոն մարդ Մարոկկոյից, Լատինական Ամերիկայից և Արևելյան Եվրոպայից: Միևնույն ժամանակ մայրացամաքի արևելքում իրական ժողովրդագրական աղետ է տեղի ունեցել։ 30 տարվա ընթացքում Ռումինիան կորցրել է 3.2 միլիոն մարդ կամ բնակչության 14%-ը, Մոլդովան՝ 17%-ը, Ուկրաինան 18%-ը, Բոսնիան՝ մոտ 20%-ը, Բուլղարիան և Լիտվիան՝ 21%-ը, Լատվիան՝ 25.3%-ը։ Դա պայմանավորված է ոչ միայն երիտասարդների արտագաղթով, այլև մահացության աճով`կոմունիստական ժամանակաշրջանում ձևավորված առողջության և սոցիալական աջակցության համակարգերի փլուզման հետևանքով: Ինչպես գրում է իսպանացի պատմաբան և փիլիսոփա Ֆելիքս Ռոդրիգո Մորը, «Ռումինիան և Արևելյան Եվրոպայի մի շարք այլ երկրներ ժողովրդագրական ինքնասպանություն են գործել, որը կարելի է համեմատել ցեղասպանության հետ»։
ՄԱԿ–ի փորձագետների կարծիքով՝ Ռուսաստանը 2050 թվականին կարող է կորցնել 20 միլիոն մարդ, քանի որ 1990-ականներից ի վեր երկրում ժողովրդագրական բուրգը խախտվել է։ Բնակչությունը 147.8 միլիոնից կնվազի՝ դառնալով 123 միլիոն։ Շվեցարական «Տամ»–ը նշում է, որ այս միտումը փոխելու ռուսական կառավարության բոլոր փորձերը մինչ օրս անհաջողության են մատնվել։ Պատճառը ցածր ծնելիության մակարդակն է՝ համեմատած բարձր մահացության ցուցանիշի հետ։ Միգրանտների ներհոսքը (տարեկան 200-300 հզ․ մարդ) միայն 86%-ով է հավասարակշռում իրավիճակը։ Ըստ Բարձրագույն տնտեսագիտական դպրոցի տվյալների՝ Միջին Ասիայից միգրանտների թիվն արդեն կազմում է Ռուսաստանի բնակչության 12%-ը։ Այնուամենայնիվ բնակչության հավասարակշռման Ռուսաստանի մեխանիզմը գրեթե չի տարբերվում Գերմանիայի, Իսպանիայի և Եվրամիության այլ երկրների մեխանիզմներից։
Ընդհանուր առմամբ համաշխարհային ժողովրդագրական հավասարակշռության մեջ եվրոպացիների մասնաբաժինը մշտապես նվազում է։ Եթե 1900 թվականին Եվրոպայի բնակչությունը կազմում էր աշխարհի բնակչության 25%-ը, ապա այժմ այն կազմում է 10%–ը։ Միևնույն ժամանակ ըստ ՄԱԿ–ի տվյալների՝ 2050 թվականին Աֆրիկայի բնակչությունը հարավային Սահարայում կկազմի 2.5 միլիարդ մարդ, իսկ դարավեջին՝ 4.4 միլիարդ՝ ավելի քան աշխարհի բնակչությունը 1980 թվականին։ Մերձավոր Արևելքի և Աֆրիկայի բնակչության միջին տարիքը 15-20 է։ Ավելի ու ավելի շատ աֆրիկացի երիտասարդներ շտապում են դեպի «ծերացող» անզավակ Եվրոպա․ հին մայրցամաքին սպառնում է հերթական «ժողովուրդների գաղթը»։
Որքան էլ պարադոքսալ է հնչում մարդկային ռեսուրսների պակասի խնդրին է սկսում բախվել նաև Չինասատանը։ Պատմության մեջ առաջին անգամ այդ երկրի բնակչությունը դադարել է աճել և նույնիսկ սկսել է նվազել՝ հասնելով 1.3 միլիարդ մարդու: 2018թ-ին այն կրճատվել է 1,2 միլիոնով: Թեև դա համեմատաբար փոքր մեծություն է՝ Վիսկոնսին–Մեդիսոնի և Ֆուսյանի համալսարանի ժողովրդագրագետի կածիքով այն ցույց է տալիս անշրջելի գործընթաց։ Անցյալ դարի 70-ական թվականների վերջից սկսած Չինաստանը վարում էր «մեկ երեխայի քաղաքականություն», ընդ որում՝ բավականին կոշտ մեթոդներով։ Այժմ վախենալով աշխատուժի պակասից՝ ՉԺՀ-ն թույլ է տվել ունենալ երկու երեխա: Սակայն այս ժամանակահատվածում հատկապես քաղաքներում ապրող չինացիների մտածելակերպը և սովորույթները փոխվել են, նրանք չեն ցանկանում ունենալ մեկից ավելի երեխա։ Հիմնական պատճառը հարմարավետ ապրելու և երեխային լավ կրթություն տալու ցանկությունն է։
Այնուամենայնիվ, ծնելիության անկումը և բնակչության ծերացումը լուրջ խնդիր են Չինաստանի տնտեսության համար, որի աճն առանց դրա էլ արդեն դանդաղել է: Փորձագետները նշում են, որ Չինաստանում միայն 2017 թվականին աշխատող տարիքի բնակչության թիվը (16-59 տարեկանների շրջանում) կրճատվել է 5.5 մլն-ով, և այդ գործընթացը շարունակվում է ավելի քան վեց տարի: Միևնույն ժամանակ 60 տարեկանից բարձր չինացիների թիվը կայուն աճում է, և ըստ ժողովրդագրագետների՝ 2050թ.կարող է կազմել բնակչության 35% -ը: Չինաստանին, որտեղ ծնելիության մակարդակը 1.6 է, ըստ Ֆելիքս Ռոդրիգո Մորայի` երկարաժամկետ հեռանկարում սպառանում է տնտեսական անկում և միլիոնավոր ծերերի լճացում, որոնց ոչ ոք չի կարողանա խնամել: Չինաստանում տեղի ունեցող ժողովրդագրական գործընթացների արդյունքում Հնդկաստանը շուտով կդառնա աշխարհում ամենախիտ բնակեցված երկիրը:
Արտառոց իրավիճակ է Ճապոնիայում։ Այստեղ խոսքն իրական ժողովրդագրական աղետի մասին է: Ճապոնական ժողովրդագրագետների գնահատմամբ` երկրի բնակչությունը կնվազի 2015 թվականի 126 միլիոնից՝ մինչեւ 2065 թվական՝ կազմելով 88 միլիոն: Վարչապետ Սինձո Աբեն այս իրավիճակն անվանել է «ազգային ճգնաժամ»: Հիմնական պատճառը ծնելիության ցածր մակարդակն է: Ճապոնիայի առողջապահության նախարարության տվյալներով՝ երկրում ծնելիության ցուցանիշը 1899 թվականից սկսած հասել է ամենացածր մակարդակին։ 2016 թվականին ծնվել է 941 հազար և մահացել է 1.3 միլիոն ճապոնացի: Այս միտումների անմիջական հետևանքը դարձել է հասարակության ծերացումը՝ 65 տարեկանից բարձր մարդիկ արդեն կազմում են բնակչության 27.2%-ը: Արդյունքում բյուջեում սոցիալական ծախսերի մասնաբաժինը վերջին 15 տարիների ընթացքում աճել է՝ 17.6% -ից դառնալով 27.6%: Միևնույն ժամանակ ավելանում են կենսաթոշակային վճարները։ Աշխատուժի անբավարության պատճառով Ճապոնիան ստիպված է մեղմել իր խիստ ներգաղթային օրենքները։ Աբեի կառավարությունը նախատեսում է հարյուր հազարավոր ներգաղթյալների թողնել երկիր։
Հրապարակման բնօրինակը՝ Inosmi.ru կայքում։