Ռուսաստանի Դաշնության արտաքին գործերի նախարար Սերգեյ Լավրովի ելույթը՝ «Մյունխենի անվտանգության համաժողով 2019»-ի շրջանակներում։
«Նախևառաջ, Վոլֆգանգ (Իշինգեր), շնորհակալություն ներկայացնելու և բարի խոսքերի համար։ Այստեղ բոլորից հաճախ ելույթ ունենալուս պատճառը այն է, որ բավականին երկար ժամանակ է, ինչ պաշտոնավորում եմ։
Այսօր, իհարկե, Եվրոպական մայրցամաքում և ընդհանրապես Եվրոատլանտյան տարածաշրջանում իրավիճակը չափազանց լարված է, հայտնվում են նորերը և խորանում են հին ջարդվածքները։ Ինձ թվում է, որ այս պայմաններում տեղին է, նույնիսկ ճիշտ ժամանակն է ուշադրությունն ուղղել «միասնական եվրոպական տուն» կառուցելու գաղափարին, ինչքան էլ որ այն տարօրինակ հնչի ներկայիս իրավիճակում։
Առանց բացառության բոլոր եվրոպական երկրների ներուժը միավորելու անհրաժեշտությունը հասկացել են մեր ժամանակի շատ նշանավոր քաղաքական գործիչներ։ Հիշատակեմ Շարլ դը Գոլին, ով առաջ բերեց Ատլանտիկայից մինչև Ուրալ ձգվող Մեծ Եվրոպայի հայեցակարգը՝ խաղաղ, առանց բաժանարար գծերի, առանց բլոկային դիմակայության, որոնք, իր կարծիքով Եվրոպան դարձնում են «արհեստական և ապարդյուն»։ Կայունության և անվտանգության նպատակներից ելնելով Ռուսաստանի հետ ընդլայնված գործընկերության կարևորության մասին խոսում էին կանցլեր Հելմուտ Քոլը և նախագահ Ֆրանսուա Միտերանը։
Սառը պատերազմի ավարտից հետո, այս ազնիվ գաղափարների հաջող իրականացման համար առկա էին բոլոր հնարավորությունները։ Սակայն, ցավոք սրտի, դրանք այդպես էլ մնացին բարի մտադրություններ։ Ընտրությունը կատարվել էր հօգուտ «նատօակենտրոն» և «առաջնորդ-հետևից գնացող» տրամաբանության։ Հարավսլավիայի անօրինական ռմբակոծությունը, բաժանումը և Կոսովոյի անկախության միակողմանի ճանաչումը, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո առաջին անգամ մայրցամաքի վրա փոխված պետական սահմանները, Կիևում զինված հեղաշրջման աջակցությունը, ՆԱՏՕ-ի անխոհեմ ընդլայնումը և Եվրոպայում ԱՄՆ հրթիռային պաշտպանության կայանների տեղակայումը, ԵՄ հետ կանգնելը Մոսկվայի և Բրյուսելի կողմից արդեն համաձայնեցված վիզայի ռեժիմից փոխադարձ հրաժարման մասին որոշումից, ԵԽԽՎ-ում ռուս պատգամավորների նկատմամբ խտրականությունը…սրանք բոլորը մեկ շղթայի օղակներ են։ Կցանկանամ ավելացնել, որ Ռուսաստանի և Եվրամիության միջև կային պաշտոնապես հաստատված «ճանապարհային քարտեզներ» չորս ոլորտների ձևավորման համար՝ տնտեսությունից և արդարադատությունից մինչև գիտություն և կրթություն։ Դրանք այսօր գործնականում մոռացվել են, ոչ ոք դրանց մասին անգամ չի հիշում, չնայած նրան, որ այդ ուղղություններում աշխատելն, ընդգծում եմ, համաձայնեցված էր ամենաբարձր մակարդակով։
Նույնը կարելի է ասել նաև ուրշիների հաշվին անվտանգությունը չամրապնդելու պարտավորության մասին, որն ամրագրվել էր ամենաբարձր մակարդակով ԵԱՀԿ և Ռուսաստան-ՆԱՏՕ Խորհրդի փաստաթղթերում։ Այժմ այն ոչ միայն մոռացված է, այլև կոպտորեն ոտնահարվում է։ Ի՞նչ ունենք մենք արդյունքում։ Միասնական Եվրոպա այդպես էլ չի կառուցվում։ Ռուսաստանի և Եվրամիության միջև փոխգործակցության զգալի ներուժը, նրա համեմատական առավելությունը չի օգտագործվում։ Բոլորիս համար հրատապ խնդիրները՝ ահաբեկչությունը վերջնականապես արմատախիլ անելուց մինչև կայուն տնտեսական աճի ապահովումը, չեն ստանում պատշաճ պատասխաններ։
Այն ժամանակից, ինչ եվրոպացիները ներքաշվեցին Ռուսաստանի հետ անիմաստ առճակատման մեջ, աշխարհը շարունակում է արագ փոխվել։ Գործնականում ԵՄ-ն այլևս չունի տարածաշրջանային ինտեգրման օրակարգի մենաշնորհ։ Հսկայական Եվրասիա մայրցամաքի վրա վերաբաշխվում է ուժերի բալանսը, նախևառաջ, Ասիա-Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում նոր կենտրոնների շնորհիվ։ Աշխարհաքաղաքական լանդշաֆտի անբաժանելի մաս դարձավ Եվրասիական տնտեսական միությունը (ԵԱՏՄ)։ Այդ մասին վկայում են դրա շրջանակներում ձեռք բերված կոնկրետ արդյունքները, և տասնյակ պետությունների ու միավորումների՝ ԵԱՏՄ-ի հետ արտոնյալ համաձայնագիր կնքելու ցանկությունը։ Չինաստանը նպաստում է Եվրասիայի զարգացմանը, որը շարժվում է «Մեկ գոտի, մեկ ուղղություն» հայեցակարգով։ Կան համապատասխան ինտեգրացիոն ծրագրեր բաց բնույթի և ՇՀԿ հարթակում։
Համոզված եմ, որ տարբեր ինտեգրացիոն նախագծերի առաջխաղացումը չպետք է ուղեկցվի առճակատմամբ և մրցակցությամբ։ Մենք տեսնում ենք, թե ինչպես են պոտենցիալի ավելացման, տարբեր բազմակողմանի նախաձեռնությունների իրականացման, աճի նոր կետերի համատեղ որոնման համար բացվում նոր հնարավորություններ։ Ընդհանուր եվրասիական տարածքի ձևավորման ջանքերն արդեն իսկ իրականացվում են ԵԱՏՄ-«Մեկ գոտի, մեկ ուղղություն» ձևաչափով փոխգործակցության միջոցով, որոնք ներդաշնակորեն լրացնում են միմյանց։ Եվրասիական տնտեսական միության (ԵԱՏՄ) և Հարավարևելյան Ասիայի պետությունների ասոցիացիայի (ՀԱՊԱ), նրանց և ՇՀԿ միջև շփումներն ամրապնդվում են։ Այս բոլոր գործընթացները զարգանում են Ռուսաստանի Դաշնության նախագահ Վլադիմիր Պուտինի նախաձեռնության տրամաբանության մեջ, որը նա ձևակերպել է մի քանի տարի առաջ ի աջակցություն Մեծ Եվրոպական գործընկերության ձևավորմանը, ինտեգրման մի լայն ուրվագիծ՝ միջազգային իրավունքի, բաց և թափանցիկության արժեքների հիման վրա։
Ոչ թե բառերով, այլ գործով է սկսվում մեր հսկայական և հարուստ մայրցամաքում տնտեսական զարգացման անբաժանելիությունն ապահովելու աշխատանքը։ Կարծում եմ, որ եվրոպական գործընկերները միայն կշահեն այս աշխատանքին միանալով։ Լիսաբոնից մինչև Վլադիվոստոկ ընդհանուր տարածությունը կբարձրացնի իր բոլոր մասնակիցների մրցունակությունը, հատկապես համաշխարհային շուկայում աճող էգոիզմի լույսի ներքո, փորձելով պարտադրել բոլորին և ամենուր «խաղի կանոնները»՝ շրջանցելով ՄԱԿ և ԱՀԿ նորմերը։ Վաղուց արդեն «գերահասունացել» է այս տեխնիկական հարցը՝ թե ինչպես Եվրոպական հանձնաժողովի և Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովի միջև կառուցել կայուն երկխոսություն։ Մենք պատրաստ ենք դրան։
Եվրասիայում տնտեսական փոխկապակցվածության ամրապնդումը կարող է դառնալ հավասար և անբաժանելի անվտանգության մայրցամաքային ճարտարապետության լավ հիմք։ Հիշեցնեմ, որ մենք բոլորս դեռ պետք է կատարենք 2010 թվականին Աստանայում կայացած ԵԱՀԿ գագաթաժողովում ընդունված պարտավորությունները՝ ԵԱՀԿ տարածաշրջանում կառուցել ազատ, ժողովրդավարական, ընդհանուր և անբաժան անվտանգության համայնք։
Ռուսաստանը, հակառակ բազմաթիվ չարաշահումների, շահագրգռված է ուժեղ, անկախ և բաց Եվրոպական Միությամբ։ Անցյալ տարվա նոյեմբերին ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը խոսեց այդ մասին։ Նա ընդգծեց, որ պաշտպանության և անվտանգության ոլորտում աշխարհի բազմաբևեռությունն ամրապնդելու ԵՄ ցանկությունը դրական է։ Այլ հարց է, թե որքանով դա կթույլատրվի անել Եվրամիությանը։
21-րդ դարը թելադրում է գաղութային մտածողության կրկնությունից, «երկաթե վարագույրների» փիլիսոփայությունից, «սանիտարական կորդոններից» հրաժարվելու անհրաժեշտությունը։ «Համաեվրոպական տուն»-ը լայնածավալ վերանորոգման կարիք ունի։ Խնդիրներն իսկապես մեծ են։ Դրանք արդյունավետորեն կարելի է լուծել միայն համընդհանուր հիմքով։ Վերջերս առաջարկություններ են հնչում, որ ավելի արդյունավետ է աշխատել ոչ թե համակողմանի ձևաչափով, այլ այսպես կոչված «նոր բազմակողմանիությամբ», որը ենթադրում է շահերի խմբերի ստեղծում։ Սակայն սա հսկայական քայլ ետ կլինի նրանից, հանուն ինչի մենք ստեղծել ենք ՄԱԿ-ը։ Համաշխարհային կազմակերպությունն ընտրյալների խմբերի հետ փոխարինելու փորձ կլինի։ Սա մենք նույնպես անցել ենք։ Ոչ մի լավ բան դրանում չկա։
Շնորհակալություն ուշադրության համար»։
Ելույթի բնօրինակը ՌԴ ԱԳՆ կայքում։