«Ստալինը ձեզ փրկել է, իսկ դուք…» Երևի թե չկա մի հրեա, ում այս խոսքերն ասած չլինեն։ Արդյոք հրեաները պետք է շնորհակալ լինեն Ստալինին, իսկ ավելի լայն՝ ԽՍՀՄ-ին։
Հիտլերյան ռեժիմը ոչնչացրեց 6 մլն հրեաների։ Խորհրդային Միությունը և հակահիտլերյան կոալիցիայի անդամները ոչնչացրին հիտլերյան ռեժիմը, որի փլուզմամբ դադարեց հրեաների ոչնչացումը։ Եթե հաղթանակը չլիներ, հրեա ժողովրդի կորուստները շատ ավելի սարսափելի կլինեին, իսկ եթե Հիտլերը հաստատվեր երկար ժամանակով, մեր ժողովուրդը կարող էր ընդհանրապես անհետանալ։ Սա ակնհայտ է։
Դահիճների և զոհերի հետ կապված ամեն ինչ պարզ է։ Կամ պարզ է գրեթե, քանի որ մինչ օրս թերագնահատվում է դիմադրության մակարդակը, որը հրեաները ցուցաբերեցին հիտլերյան ավազակներին։ Իսկ ահա նրանց փոխարեն, ովքեր ճնշում էին նացիստներին և ազատագրում ճամբարները, ովքեր սարսափում էին տեսածով և կերակրում էին կալանավորներին, սկսում է պահանջել պետությունը՝ ԽՍՀՄ-ը։ Նրա անունից խոսում էին Ռուսաստանի ներկայիս ղեկավարները՝ որպես ժառանգներ, ովքեր չեն ստացել իրենց սահմանված բաժինը։ Ես չեմ խոսում բոլոր հրեաների անունից (տարբեր կարծիքներ կան), բայց որևէ երախտագիտություն չեմ զգում Խորհրդային Միության և անձամբ ընկեր Ստալինի նկատմամբ։
Օսվենցիմի ազատարարները գուցե և չգիտեին, թե ինչ են ազատագրում, բայց նրանք ազատարարներ են։ Իսկ Ստալինը՝ ոչ։
Կարմիր բանակը չուներ հրեաներին փրկելու հանձնարարություն, կար միայն թշնամուն հաղթելու խնդիր։ Սարսափելի զոհերի գնով այն լուծվեց։ Հրեաներին և, ընդհանրապես, հիտլերյան ճամբարների կալանավորներին փրկելու խնդիր չէր եղել։ Դա դեպի Արևմուտք մեր բանակի առաջխաղացման կողմնակի հետևանքն էր։ Կալանավորները (հրեաները և ոչ հրեաները) ազատագրումից հետո հաճախ ընկնում էին հատուկ բաժիններ, տեղափոխվում էին հյուսիս-արևելյան այլ ճամբարներ։ Նրանք ազատություն չստացան, այլ պարզապես ընկան այլ դահիճների ձեռքը, ոչ թե սվաստիկայի, այլ կարմիր աստղերի նշանով։ Զինվորները մեղավոր չէին։ Իսկ ընկեր Ստալինը մեղավոր էր։
Սխրագործությունը մնում է սխրագործություն անկախ նախնական շարժառիթներից։ Մադրիկ հիմնականում ռազմաճակատ էին ընկել ոչ թե կամավոր, այլ զորակոչի միջոցով։ Լենինգրադի շրջափակման ժամանակ մնացել էին ոչ թե իրենց ընտրությամբ, այլ հանգամանքների բերմամբ։ Օսվենցիմի ազատարարները գուցե և չգիտեին, թե ինչ են ազատագրում, բայց նրանք ազատարարներ են։ Իսկ Ստալինը՝ ոչ։
Մեզ անընդհատ փորձում են համոզել, որ ռուսները փրկել են հրեաներին, սակայն նման բան չի եղել։ Բազմազգ Կարմիր բանակում կռվում էին ԽՍՀՄ բոլոր ժողովուրդների ներկայացուցիչները՝ այդ թվում հարյուր հազարավոր հրեաներ։ Նրանց մեջ, ովքեր ազատագրել էին Օսվենցիմը, նույնպես եղել են հրեաներ, իսկ կալանվորների շարքերում եղել են Եվրոպայի բոլոր ազգերի ներկայացուցիչները, չնայած հրեաներն այնտեղ կազմել են մեծամասնություն։ Բայց արդյոք պետք է, օրինակ, Օսվենցիմից ազատագրված ֆրանսիացիները շնորհակալ լինեն վրաց ժողովրդին և ընդհանրապես ժամանակակից վրացական պետությանը, այլ ոչ թե այն վրացուն, ով այն ժամանակ մտավ Օսվենցիմ։ Ապա ինչու՞ հրեաները պետք է շնորհակալ լինեն ոչ թե ազատագրող զինվորներին, այլ իրենց բարձր իշխանություններին, ովքեր թքած ունեին և՛ հրեաների, և՛ հենց այդ զինվորների վրա։ Հրեաները չեն կարող շնորհակալ լինել խորհրդային ժողովրդին, քանի որ նրանցից շատերը եղել են այդ խորհրդային ժողովրդի մի մասը։
Արդյոք մենք պետք է երախտապարտ լինենք Ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսարիատին և մյուս մարմիններին նրա համար, որ կատարելով զագվածային հանցագործություններ նրանք երբեմն կախաղան են բարձրացրել էսէսականներին։
Թե մենք համեմատելով Ստալինին Հիտլերի հետ, պետք է շնորհակալ լինենք նրան և նրա համակարգին, որ նա, ի տարբերություն 1939-1941 թվականների իր դաշնակցի, չի սպանել հրեաներին միայն նրա համար, որ նրանք հրեաներ էին։ Վստահ չեմ, որ ճիշտ է երախտապարտ լինել մարդուն նրա համար, որ որևէ կոնկրետ հանցագործություն չի կատարել։ Ինչ վերաբերվում է հանցագործի նկատմամբ համապատասխան զգացմունքներին, ապա մենք դրանք զգում ենք։ Մարդկային պատմության մեջ քիչ մարդիկ կան, ովքեր այնպիսի զզվանք հարուցեն, ինչպես Հիտլերը։
Արդյոք մենք պետք է երախտապարտ լինենք Ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսարիատին և մյուս մարմիններին նրա համար, որ կատարելով զագվածային հանցագործություններ նրանք եբեմն կախաղան են բարձրացրել էսէսականներին։ Ի վերջո, նացիստները երբեմն ոչնչացրել են չեկիստական դահիճներին, ի՞նչ է, մենք պետք է նաև նրանց երախտապարտ լինենք։
Ես չեմ ընդունում երախտագիտության պարտքը ԽՍՀՄ-ին նաև նրա համար, որ իմ ժողովրդին փրկելու գաղափարը ոչ միայն սուտ է, այլև նվաստացուցիչ, ամրապնդում է (նայեք իսրայելացի զինվորներին) հրեաների թուլության կարծրատիպը, նրանց պաշտպանության և խնամակալության կարիքները։ Ես չեմ ընդունում այս պարտականությունը նաև նրա համար, որ բոլոր խոսակցություններն այն մասին, թե ինչպես են մեզ փրկել, ոչ թե մարդիկ, այլ հենց պետությունը, խորհրդային իշխանությունը ուղղված են մի բանի։ Մենք պարտավոր ենք խոնարհվել, նստել հանգիստ, շնորհակալություն ասել նրա համար, որ «մեզ թույլ եք տվել այստեղ ապրել», և համաձայնվել, որ այստեղ՝ Ռուսաստանում, մենք տեր չենք, այլ ուղղակի հեռավոր ազգականներ, ավագ եղբոր հետ երկրորդ կարգի քաղաքացիներ։
Հավերժական փառք զոհերին, հավերժ փառք նրանց, ովքեր փրկեցին, թաքցրեցին հրեաներին անվտանգ վայրերում, զենքը ձեռքներին մտան նացիստական համակենտրոնացման ճամբարներ։ Իսկ Ստալինը և խորհրդային իշխանությունները թող այրվեն դժոխքում։
Հրապարակման բնօրինակը Snob.ru կայքում։