Ուկրաինայի նախագահ Պետրո Պորոշենկոն խոստացել է, որ երկրի քաղաքացիները շուտով կզգան կենսամակարդակի բարելավումը։ Նա համոզված է, որ դա մեկ, առավելագույնը երեք տարվա հեռանկար է, դրան կնպաստեն բարեփոխումները և տնտեսական աճը։ Սակայն այս տարի ուկրաինացիներին սպասվում է կոմունալ սակագների և գազի գնի նոր աճ, սուբսիդավորման վճարների և պետական հատվածում աշխատավարձի աճի սահմանափակում։
Պետրո Պարաշենկոն, որի նախագահական լիազորություններն ավարտվում են այս գարնանը, խոստացել է, որ շատ շուտով ուկրաինացիները կզգան բարեփոխումների դրական արդյունքը և կապրեն ավելի լավ։
«Տնտեսական աճը կենսամակարդակի վերականգնման հնարավորություններ է ընձեռում։ Սա արդեն մեկ կամ երկու, առավելագույնը երեք տարվա հեռանկար է, երբ ի վերջո բարեփոխումների պտուղները շոշափելի կդառնան հասարակության բացարձակ մեծամասնության համար», — հայտարարել է Պորոշենկոն։ Վերջինս կարծում է, որ Ուկրաինան իր համար եվրոպական ուղի է սահմանել, որտեղ կենսամակարդակը բարձր է։ Ըստ նրա, երկիրն արդեն իրականացրել է մի շարք կարևոր բարեփոխումներ, որոնք կբարելավեն քաղաքացիների կենսամակարդակը։
Հարկ է նշել, որ ինչքան մոտենում են մարտի նախագահական ընտրությունները, որին Պետրո Պարաշենկոն պատրաստվում է մասնակցել, այնքան ավելանում է լավատեսությունն իր ելույթներում։ Օրինակ, անցյալ տարվա նոյեմբերին նա բոլորովին այլ կերպ էր գնահատել երկրի հեռանկարները։ Մասնավորապես, նա ասել է, որ Ուկրաինան Եվրոպայի ամենաղքատ երկրներից մեկն է։ Պորոշենկոն նշել էր, որ տնտեսական աճի տեմպերը վերականգնվում են, սակայն դա բավարար չէ, որպեսզի երկրի բոլոր մարզերի բնակիչները զգան կենսամակարդակի «վերականգնումը»։ «Տնտեսական աճի տեմպերը դեռևս բավարար չեն…որպեսզի մենք դադարենք լինել Եվրոպայի ամենաղքատ երկրներից մեկը», — նախագահի խոսքերն է մեջբերում «112 Украина» հեուստալիքը։
Հարկ է նշել, որ առաջիկա տարիներին սպասել կտրուկ բարեփոխումների հատկապես հասարակության բարեկեցության աճի առումով, իհարկե, բավականին դժվար է։ Սա ամենից առաջ այն պատճառով, որ Ուկրաինայի կառավարությունը ստիպված է կատարել Արժույթի միջազգային հիմնադրամի (ԱՄՀ) հետ կնքած հուշագրի պահանջները։
ԱՄՀ-ն համաձայնվել է Կիևին տրամադրել 3,9 մլրդ դոլար Stand-by arrangement ֆինանսական օգնության ծրագրի շրջանակներում, որից 1,4 մլրդ դոլար փոխանցվել է դեկտեմբերի վերջին։
Առանց այս գումարի Ուկրաինայի համար դժվար կլիներ կատարել արտաքին պարտքի վճարումներն՝ այս և հաջորդ տարի։ Պլանավորված արժութային վճարումները տոկոսներով կազմում եմ 17 մլրդ դոլար։ Այս մասին ասվում է ֆինանսական կայունության մասին զեկույցում, որը թողարկել է Ուկրաինայի Ազգային բանկն անցյալ տարվա դեկտեմբերին։
Յուրաքանչյուր ուկրաինացի այս վարկի համար բարձր գին կվճարի։ Հիմնադրամը պահանջեց գազի գները բարձրացնել եվրոպական մակարդակի։ 2018 թվականի նոյեմբերի 1-ից այն աճել է 23,5%-ով, իսկ 2019 թվականի մայիսի 1-ից տեղի կունենա ևս մեկ բարձրացում։ Այս տարվա սկզբից գազի գնի պատճառով բարձրացել են ջերմային էներգիայի սակագները մինչև 25%։ Բացի դրանից, կենցաղային ռեսուրսների սոցիալական սպառումը կկրճատվի ջեռուցման շրջանի վերջում։ Կրճատվելու են նաև այն քաղաքացիների թիվը, ովքեր նպաստ են ստանում բնակարանային-կոմունալ ծառայությունների համար։ Ընդհանուր առմամբ, այս սուբսիդավորման համար բյուջեի ծախսերը կկրճատվեն։ Սակայն սա դեֆիցիտային կլինի՝ ծախսերը գերազանում են եկամուտներին ՀՆԱ-ի 2,3%-ով, իսկ ծախսերի շուրջ 40%-ը կուղղվի ներքին և արտաքին վարկերի մարմանը։
Համաձայն Ուկրաինայի Ազգային վիճակագրության ծառայության տվյալների, անցյալ տարվա հունվար-նոյեմբերին 5,9 մլն տնային տնտեսություններ նպաստ են ստացել, որի միջինը կազմել է 531,2 գրիվնա։ Այնուամենայիվ, ուկրաինացիները չեն կարողանում ամբողջությամբ վճարել իրենց հաշվիները։ Ազգային վիճակագրության ծառայության տվյալներով, 2018 թվականի նոյեմբերին (դեկտեմբերի վերաբերյալ դեռևս չկա տեղեկություն) երկրի բնակչությունը բնակարանային-կոմունալ ծառայությունների համար վճարել է 6,6 մլրդ գրիվնա, ինչը կազմում էր այդ ժամանակահատվածում ավելացած գումարի 46,6%-ը։ Կոմունալային պարտքը հասավ 47,7 գրիվնայի։
Հուսալ, թե 2019 թվականին աշխատավարձերը կաճեն արագ տեմպերով, պետք չէ։ Պետական աշխատողների վճարումները պետք է մնան նախորդ տարվա մակարդակում, այդպես է պահանջում է ԱՄՀ-ն։ Այսինքն դրանք կարող են ինդեքսավորվել ոչ ավել, քան գնաճի մակարդակը։ Անցյալ տարվա վերջին գները գրեթե 10%-ով աճել են։ Բանկն այս տարվա վերջի համար կանխատեսում է 6,3% աճ։
Տնտեսական աճի տեմպերի արագացում (2018 թվականին գնահատվել է 3,4%), ընթացիկ տարում ոչ մեկ չի ակնկալում։ Ընդհակառակը, ըստ հաշվարկների, դրանք կկրճատվեն։ Այսպիսով, Ուկրաինայի Ազգային բանկը ենթադրում է, որ 2019 թվականին ՀՆԱ-ն կավելանա 2,5%-ով, 2020 թվականին՝ 2,9%-ով։ Համաշխարհային բանկը փոքր-ինչ լավատեսական է՝ համապատասխանաբար 2,9% և 3,4%։
«2019 թվականին ՀՆԱ-ի իրական աճը համաշխարհային տնտեսական սառեցման հետևանքով դանդաղում է մինչև 2,5%։ Համաշխարհային ապրանքային շուկաներում գնային իրավիճակի վատթարացումը, զսպված հարկաբյուջետային քաղաքականությունը՝ պետական պարտքի զգալի մասի մարման անհրաժեշտության պատճառով, ինչպես նաև խիստ դրամավարկային քաղաքականությունը գնաճը նպատակին վերադարձնելու համար են», — նշվում է Ազգային բանկի զեկույցում։
Այնուամենայնիվ, եթե նույնիսկ աճի տեմպերը լինեն ավելի բարձր արմատապես չի բարելավվի ուկրաինացիների բարեկեցությունը երկուսից երեք տարվա ընթացքում։ Խնդիրն այն է, որ 2018 թվականի կեսերին, Ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալներով, եկամուտ ունեցող քաղաքացիների մասնաբաժինը փաստացի կենսամակարդակի նվազագույն մակարդակից ցածր է (ըստ Ուկրաինայի Սոցիալական քաղաքականության նախարարության հաշվարկների 3233 գրիվնա) և կազմում է բնակչության 31,7%-ը (12,2 մլն մարդ)։
Վերջին հինգ տարիների ընթացքում Ուկրաինայում նվազագույն կենսաթոշակը և կենսապահովման նվազագույն չափը կրճատվել է իրականում 2,2 անգամ, հաշվել է «Ընդդիմության պլատֆորմ՝ կյանքի համար»-ի անդամ Վիկտոր Մեդվեդչուկը։ 2013 թվականի սկզբին նվազագույն կենսաթոշակը հասավ 118,8 դոլարի, իսկ 2018 թվականի դեկտեմբերի 1-ին չի գերազանցել անգամ 53,2 դոլարը (1497 գրիվնա)։ «Իշխանության ցինզիմը չունի սահման։ Նվազագույն աշխատավարձը 150 դոլար է («Մայդանի առաջնորդների» խոստացած 1000 եվրոյի փոխարեն), ––գրել է նա։ «2019 թվականի հունվարի 1-ին նվազագույն աշխատավարձը կազմել է 4173 գրիվնա (148,4 դոլար)։ Ինչ վերաբերվում է միջին աշխատավարձին, ապա 2018 թվականին 11 ամիսների ընթացքում այն կազմել է 8711 գրիվնա կամ 320,9 դոլար։ Այս բարձրացումը հնարավոր դարձավ հիմնականում պաշտոնյաների և պետական ձեռնարկությունների ղեկավարների աշխատավարձերի բարձացման շնորհիվ։ Համեմատության համար նշենք, որ մինչ եվրոմայդանի ժամանակը միջին աշխատավարձը կազմում էր 408,6 դոլար», –– ասում է քաղաքագետը։
Կենսամակարդակի ամենամյա համաշխարհային վարկանիշում, որը կազմում է The Legatum Institute բրիտանական վերլուծական կենտրոնը, Ուկրաինան 2017 թվականի վերջում ընկավ 112 տեղով՝ 2016 թվականի համեմատությամբ կորցնելով 5 դիրք (2018 թվականի վիճակագրությունը դեռևս հրապարակված չէ)։ Ուկրաինայից մեկ գիծ ներքև Բուրկինա Ֆասոն է, իսկ մեկ գիծ վերև՝ Բանգլադեշը։
Իրավիճակը մի կերպ փրկում են արտերկրում աշխատող ուկրաինացիները, հիմնականում Լեհաստանում և Ռուսաստանում։ Նրանք ամեն տարի միլիարդավոր դոլարներ են ուղարկում հայրենիք։ Միջազգային զբաղվածության ընկերությունների համաուկրաինական ասոցիացիայի նախագահ Վասիլի Ոսկոբոյնիկի գնահատմամբ, ով գլխավորում է «Страна.Ua» հրատարակությունը, 2018 թվականին փոխանցումների ծավալը կազմել է 8,17 մլրդ դոլար (ՀՆԱ-ի մոտ 7%-ը)։
Սոցիալական քաղաքականության նախարար Անդրեյ Ռևան ասել է, որ Ուկրաինայի 3,2 մլն քաղաքացիներ մշտապես աշխատում են արտասահմանում, իսկ ոչ մշտական՝ 7-ից 9 մլն մարդ։ Սա երկրի ընդհանուր բնակչության մոտ մեկ երրորդն է։
Հոդվածի բնօրինակը Gazeta.ru կայքում։