Մեծ Բրիտանիայի խորհրդարանը վճռական «ոչ» ասեց Թերեզա Մեյի առաջարկած՝ ԵՄ-ից դուրս գալու բանակցված համաձայնագրին։ Սա կործանարար հարված էր վարչապետի հեղինակությանը։ Նա երկու տարի էր ծախսել այդ համաձայնագրի շուրջ բանակցությունների վրա։ Այս պահի դրությամբ նրա կառավարությունն արդեն 28 անգամ պարտվել է խորհրդարանում։ Մեծ Բրիտանիան շաբաթներ անց լքելու է ԵՄ-ը, իսկ Մեյի առաջնորդած կառավարությունը մասնատված է, կուսակցությունը՝ լի է անհամաձայնություններով, երկիրը՝ խորապես բաժանված տարբեր մասերի։ Ներկայացուցիչների պալատի այս պատմական քայլն այնքան վճռական էր, որ Մեյի գործարքն այլևս կյանք չի ունենա։ Կառավարությունը պարտվեց 230 ձայնի տարբերությամբ. սա պատմության մեջ ամենախոշոր պարտությունն էր խորհրդարանում։ Ընդդիմադիրների թիվն այնքան մեծ է, որ դժվար թե Մեյը կարողանա նորից այն բերել խորհրդարան՝ անգամ Բրյուսելի կողմից որոշ փոփոխություններից հետո։
Մենք չպետք է ամեն ինչ կամ ոչինչ սկզբունքով առաջնորդվենք. կամ Մեյի գործարքը կամ ոչ մի գործարք։ Խնդրին այն է, որ Պահպանողական կուսակցությունն իր մեջ բաժանված է այս գործարքին կողմ և դեմ բևեռների։ Թերեզա Մեյը խորացրել է այս բաժանումը, փոխանակ հակառակն աներ։ Նա սկսեց բանակցել Բրեքսիթի շուրջ ոչ թե ԵՄ-ի հետ, այլ իր կուսակցությունում կոշտ դիրքորոշում ունեցողների հետ։ Այն կարմիր գծերը, որոնք Մեյը դրեց, արդյունքում անհնար դարձրեց այնպիսի գործարքի ձևավորումը, որն իր բաժանված կուսակցությունը կհամախմբի կամ առավելագույնս՝ իր կողմը կգրավի ընդդիմադիրներին։ Այդ համաձայնագիրն արդյունքում ձևավորվեց Մեյի անձնական մտահոգությունների վրա՝ կապված միգրացիայի և Brexit-ի շուրջ ծայրահեղական դիրքորոշումներ ունեցողներին հանգստացնելու հետ։ Եվ ստացվեց «կույր Brexit», որտեղ ԵՄ-ի հետ ապագա հարաբերությունների մասով գրեթե ամեն ինչ օդում էր մնալու ևս երկու տարի։ Մեծ հավատ էր պետք ունենալ, որպեսզի վստահել մի վարչապետի, ով, ինչպես խորհրդարանի քվեարկությունը ցույց տվեց, արժանի չէր դրան։
Այս պայմաններում խորհրդարանում չկա մեծամասնություն, որն անգամ կաջակցի Brexit-ի մյուս տարբերակներին։ Սա կարող է կործանարար հետևանքներ ունենալ. Բրիտանիան դուրս կգա ԵՄ-ից առանց որևէ համաձայնագրի։ Հետևապես՝ խորհրդարանականները պետք է բացառեն այս տարբերակը։ Լեյբորիստները ցանկանում են անվստահություն հայտնել կառավարությանը, բայց հավանաբար հաջողության չեն հասնի։ Անհրաժեշտություն է առաջանում այնպիսի մեխանիզմներ ստեղծել, որի դեպքում Համայնքների պալատի մեծամասնությունը կկարողանա Brexit-ի գործընթացը վերահսկել։ Սա իհարկե նորարարություն կպահանջի. հանձնաժողովները պետք է ավելի շատ լիազորություններ ստանձնեն և նոր օրենքներ պետք է ընդունվեն։ Այս դեպքում ԵՄ-ից պետք է ևս որոշ ժամանակ խնդրել։ Սա նաև խորհրդարանական այնպիսի համագործակցություն է պահանջում, ինչը նախկինում չի եղել։ Ջերեմի Կորբինը և Թերեզա Մեյը չպետք է կանգնեն այսպիսի գործարքի ճանապարհին։ Սահմանադրական մեխանիզմներn, ինչպիսին է լեյբորիստ Լիզա Նանդիի առաջարկած քաղաքացիների միավորումները կամ ևս մեկ հանրաքվեն, թույլ կտա առաջնորդներին միասնական պահել իրենց կուսակցությունները և լեգիտիմացնել այն, ինչը կորոշի հանրությունը։ Սա ոչ թե ժողովրդավարության մերժումն է, այլ դրա խրախուսումը։
Մեյի կողմից կուսակցության քաղաքականությունն ազգային շահերից վեր դասելն, այսինքն գործարքի փոփոխության փորձեր անելը, կնշանակի, որ երկիրը դոփելու է տեղում։ Առաջնորդության բացակայությունը կարող է հանգեցնել խուճապային տրամադրությոնների, ինչպես պատերազմին պատրաստվելու դեպքում է լինում։ Մենք պետք է վերացնենք այս քաոսը և բաժանվածությունը, որը շարունակաբար վնասել է մեր երկրին։ Խնդիրը, որին մենք բախվում ենք, այն է, թե արդյոք Բրիտանիայի դուրս գալուց հետո, նրա և ԵՄ-ի միջև կարող են լինեն ամուր հարաբերություններ, որը թույլ կտա համագործակցել փոխադարձ շահերի և արժեքների հիման վրա։ Մեյն ուշացավ ընդունել ԵՄ-ը լքելու վճարվելիք գինը, նախընտրելով փափուկ բարձ դնել պատգամավորների գլխի տակ, որոնց համար հանգստության պատճառ եղավ այն, որ Brexit-ի համար որևէ գին վճարելու կարիք չի լինի։ «Երկու երանի մեկ տեղում կարող է լինել». ահա սա էր Brexit-ի կողմնակիցների մոտեցումը, որն արտացոլում է նրանց անկարողությունը՝ մտածել գին-արժեք տեսնակյունից։
Այս ամենը հասկանալը անհրաժեշտ է առաջ գնալու համար։ Այսօր պետությունը բախվել է մի իրավիճակի, որն աննախադեպ է սահմանադրական պատմության մեջ. ինչպես միացնել ժողովրդի ինքնիշխանությունը խորհրդարանի ինքնիշխանության հետ։ Վարչապետն այն իրավիճակին էր հասել, որ ստիպված կարիք ունի հաղթել իր ընդդիմադիրներին։
Brexit-ի քվեարկությունը պայմանավորված էր աշխատավարձերի լճացած չափսերով, տարածաշրջանային տարբերություններով և կապիտալի կուտակման անմարդկային ձևերով։ Սրանց պատճառը ԵՄ-ը չէ, ավելին՝ դրանք չէին լուծվելու ԵՄ-ից դուրս գալուց հետո։ Դա կարող է անել միայն կառավարության հետևողական քաղաքականության միջոցով, ինչը Մեյին չի հաջողվել անել։
Հոդվածի բնօրինակը The Guardian պարբերականում։