ԱՄՆ ազգային անվտանգության  հինգ սպառնալիքները

1990-ական թվականներին Քլինթոնի վարչակազմը հետխորհրդային Ռուսաստանը համարում էր որպես «Ամերիկայի բարեկամ և ռազմավարական գործընկեր»: 20 տարի անց ամերիկյան քաղաքական էլիտան՝ լիբերալներից մինչև պահպանողականներ համառորեն պնդում են, որ  Ռուսաստանը Վլադիմիր Պուտինի իշխանության տարիներին դարձել է Միացյալ Նահանգների ազգային անվտանգության ամենամեծ սպառնալիքը: Ընկալման  այդօրինակ փոփոխության պատճառը, որը սկզբնավորվեց Ջորջ Բուշ կրտսերի օրոք  և հաստատվեց Օբամայի կառավարման տարիներին, իսկ այժմ երկու կուսակցությունների համար դարձել է  աքսիոմա, պետք է փնտրել ոչ թե Մոսկվայում, այլ՝ Վաշինգտոնում: Ինչպիսին էլ, որ լինի այդ ընկալման ամբողջական բացատրությունը, միևնույն է, այդ մոտեցումը լրջորեն սպառնում է ԱՄՆ ազգային անվտանգությանը, քանի որ նվազեցնում է իրական սպառնալիքների հանդեպ գիտակցումը և խոչընդոտում է Ռուսաստանի հետ գործընկերություն կառուցելու գործընթացին:  The Nation պարբերականի սյունակագիր Ստիվեն Կոենը համակարծիք չէ ԱՄՆ ազգային անվտանգության սպառնալիքների շարքում Ռուսաստանին առաջին հորիզոնականում ներկայացնելու մոտեցման հետ՝ հավաստիացնելով, որ Ռուսաստանը  որպես սպառնալիք չկա նույնիսկ առաջին հնգյակում:

Ստորև  ներկայացնում ենք հրապարակախոս Ստիվեն Կոենի առաջ քաշած 5 առաջնային սպառնալիքները, որոնք առավելագույն վտանգ են ներկայացնում ԱՄՆ-ի համար:

  1. Russiagate: 1940-ական թվականների վերջին, երբ Միացյալ Նահանգները և

Խորհրդային Միությունը ձեռք բերեցին ատոմային այնուհետև միջուկային զենք, Ամերիկայի նախագահի համար առաջին պարտականությունը համարվում էր Ռուսաստանի հետ պատերազմից խուսափելը, որի բռնկումը կբերեր ժամանակակից քաղաքակրթության վերացմանը: Ամերիկայի յուրաքանչյուր նախագահ քաղաքականապես իրավասու էր կատարել այդ պարտականությունները նույնիսկ ամենաճգնաժամային ժամանակներում: Դեռևս չհաստատված, սակայն համառորեն հնչող մեղադրանքները, թե նախագահ Թրամփը Կրեմլի կողմից ինչ-որ կերպ եղել է գաղտնալսված, կամ նույնիսկ եղել է գործակալ, խանգարում են նրան իրականացնել վերոհիշատակված պարտականությունը: Օրինակ՝ բավականին վերջերս Թրամփի բանակցությունները Պուտինի հետ, որը ուղղված էր Սիրիայում ռուս-ամերիկյան կոնֆլիկտի մեղմացմանը և այդ երկրում համագործակցելու եզրեր գտնելուն, ընկալվեցին որպես «դավաճանական»: Ընդ որում նման կարծիքներ հնչում են The New York Times-ի և այլ առաջատար ԶԼՄ-ներում:  Russiagate սկանդալի հիմքում ընկած է այն պնդումը, որը Ռուսաստանը միջամտել է 2016 թ-ի նախագահական ընտրություններին, ինչը կարելի է համեմատել քաղաքական առումով «Պերլ-Հարբորի» հետ: Որպեսզի հասկանալի լինի,   թե որքան մեծ սպառնալիք է համարվում Russiagate, բավական է պատկերացնել, թե ինչ տեղի կունենար 1962թ-ի Կարիբյան ճգնաժամի ժամանակ, եթե նախագահ Ջոն Քենեդին լիներ նման «ճնշման» ներքո: Մյուս կողմից պետք է արձանագրել, որ ներկայիս «Սառը պատերազմը» հղի է  նմանատիպ պոտենցիալ ճգնաժամներով՝ Բալթյան տարածաշրջանում, Ուկրաինայում և Սիրիայում:

  1. Պուտինի դիվականացումը (դեմոնիզացիա): Այս երևույթը ևս իր նախադեպը

չունի պատմության մեջ: Ոչ մի խորհրդային և հետխորհրդային ղեկավար չի ենթարկվել նման հիմնազուրկ ու գունեղ քննադատության, ինչպիսին Պուտինը՝ վերջին տաս տարիների ընթացքում: Միայն քննադատությունով չսահմանափակվելով՝ ԱՄՆ հատուկ ծառայությունների որոշ ներկայացուցիչներ 2017թ-ի հունվարին հայտարարեցին, որ իրենք ունեն ապացույցներ այն մասին, թե ինչպես է Պուտինը անձամբ հրահանգել «հաքերային հարձակում կատարել Ամերիկայի վրա» 2016թ-ին: Պուտինի դեմոնիզացիան այնպիսի մոլեգին բնույթ է կրում, որ առաջատար քաղաքական գործիչներից շատերը, որոնք ձևավորում են հանրային կարծիք,  այն համոզման են, որ Պուտինը կոմունիստ է և Ռուսաստանից եկող վտանգը համարժեք է ԽՍՀՄ-ից եկող վտանգին: Հենց նման դիրքորոշումների գերակայությունը անհնար է դարձնում համագործակցել մի երկրի հետ, որը կօգնի նվազեցնել ԱՄՆ-ի ազգային անվտանգության սպառնալիքները ներկայիս միջուկային դարաշրջանում:

  1. Իսլամական պետությունը և մնացյալ ահաբեկչական կազմակերպությունները,

որոնք  ձգտում են ձեռք բերել ռադիոակտիվ նյութեր իրենց հռթիրների համար: Սա կարող էր լինել սպառնալիքների առաջին շարքում, եթե Միացյալ Նահանգների մեդիա-քաղաքական էլիտան չքարոզեր նախորդ սպառնալիքների առկայության մասին: Ահաբեկչական կազմակերպությունների վտանգավորության աստիճանը ընկալելու համար բավական է պատկերացնել, թե ինչ տեղի կունենար սեպտեմբերի 11-ին, եթե ինքնաթիռներում լիներ նույնիսկ փոքր քանակի ռադիոակտիվ նյութեր: Կամ նման նյութեր լիներ Փարիզում, Բոստոնում և այլ քաղաքաներում տեղի ունեցած ահաբեկչական պայթյունների ժամանակ: Պատկերացնենք, եթե այդ վնասակար նյութերը պայթյունից հետո քամու միջոցով տարածվեին տարբեր  ուղղություններով: Նման կազմապերպությունների գործունեությունը մեծագույն սպառնալիք է նաև Ռուսաստանի համար, որտեղ  1990-ական թվականներին բազմաթիվ  քաղաքացիներ են զոհ գնացել ահաբեկչական գործողություններին: Ահա թե ինչու պետք է գիտակցել, որ Մոսկվան նման սպառնալիքի վերացման համար կարող է լինել օգտակար գործընկեր, հաշվի առնելով վերջինիս փորձը, և հատուկ ծառայությունների հնարավորությունները: Սակայն այս ոլորտում համագործակցությունը անարդյունավետ է այնքան ժամանակ, քանի դեռ ԱՄՆ-ում Պուտինի դեմոնիզացիան և Russiagate սկանդալը շարունակվում է գերակայել սպառնալիքների շարքում:

  1. Միջուկային զենք ունեցող երկրների թվի ավելացումը: 1949թ-ին միջուկային

զենքի տիրապետում էին միայն ԱՄՆ-ն և ԽՍՀՄ, իսկ այժմ նրանց թիվը հասել է 9-ի, մանավանդ այն իրավիճակում, երբ  պատերազմները, արմատականությունը, ազգային և կրոնական ատելությունը այժմ գտնվում են այնպիսի մակարդակի վրա, որ նախկինում գոյություն ունեցող միջուկային զենք չկիրառելու տաբուն կարող է հեշտությամբ  խախտվել: Իրանը և Հյուսիսային Կորեան այն միակ երկրները չեն, որոնք վերջին հաշվով կարող են հասնել միջուկային զենքի կիրառմանը, կամ դրա առաքմանը ցանկացած մայրցամաք:  Այս պարագայում ամենակարևոր և հրատապ քայլը, որ պետք է անի Թրամփը որպեսզի ապահովի ազգային անվտանգությունը, այն է, որ  սկսզի բանակցությունների Ռուսաստանի հետ՝ նման վտանգավոր իրավիճակից լուծում գտնելու համար:

  1. Կլիմայական փոփոխությունները և ռեսուրսների անհավասարաչափ

բաշխվածությունը աշխարհում, ինչը ծնում է աղքատություն, արմատականություն, հետևաբար նաև՝  ահաբեկչություն: Վերջին ուսումնասիրությունների արդյունքները ցույց են տալիս, որ աշխարհի բնակչության 1%-ին բաժինէ ընկնում համաշխարհային ՀՆԱ-ի ուղիղ կեսը, իսկ 10%  բնակչությանը՝ 90%-ը:

Իր վերլուծական աշխատանքը ամփոփելով Ստիվեն Կոենը  բացատրում է, թե ինչու Չինաստանը և Ռուսաստանը, որպես մեծ տերությունները սպառնալիք չեն ԱՄՆ-ի համար:  Չինաստանը չի ընդգրկվել շարքում, որովհետև Չինաստանը գտնվում է հզորացման պատմական ժամանակահատվածում և կարող է առայժմ լինել միայն տարածաշրջանային և տնտեսական մրցակից, իսկ Ռուսաստանը կարող է վտանգ ներկայացրել միայն այն դեպքում եթե այնտեղ տեղի ունենա խոշոր ատոմային վթարներ և այլն, այլ պարագայում որպես երկիր ՌԴ-ն  սպառնալիք չէ ԱՄՆ-ի համար: