«Ռուսաստանի և ՄԱՆ-ի միջև «Սառը պատերազմն» արդեն կայացած իրողություն է: Երկու երկրների միջև բանավոր «մարտերը» վերջին օրերին Խորհրդային միության փլուզումից հետո ընկած ողջ ժամանակահատվածի համար բացարձակ ռեկորդային մակարդակի են հասել: Աշխարհի երկու խոշորագույն միջուկային տերությունները սկսել են խոսել անիրագործելի վերջնագրերի լեզվով, և թվում է, թե 1962թ-ի Կարիբյան ճգնաժամից ի վեր առաջին և իրական ռազմական բախման հավանականությունը Ռուսաստանի և ԱՄՆ-ի միջև չի եղել ավելի իրական, որքան հիմա է»:
Այս մասին գրում է ռուսական «Газета.ru» պարբերականը՝ անդրադառնալով վերջին ամիսներին ռուս-ամերիկյան հարաբերություններում տեղ գտած ակնհայտ լարվածությանն ու ճգնաժամին:
«Խնդիրը նրանում է, որ ռուսաստանիցիների՝ պատերազմ չտեսած սրունդը, որը մինչև ականջները թաթախված է պետական մակարդակով տարվող միլիտարիստական պրոպագանդայի մեջ, կարող է պատահականորեն ներքաշվել պատերազմի մեջ՝ անկախ սեփական կամքից (վերջին իրական պատերազմի փորձառությունն ունեն 1950-60-ականներին ծնված ռուսաստանցիները, ովքեր մասնակցել են աֆղանական պատերազմին):
Հայտնի է, որ համաշխարհային պատերազմների բռնկման համար ազդակ կարող են ծառայել միանգամայն անէական թվացող միջազգային իրադարձությունները:
Մեծ պատերազմի կատալիզատոր կարող է ծառայել Սիրիայում խոցված ամերիկյան ռազմական ինքնաթիռը, սակայն փաստը, որ Ռուսաստանն իր խոցված ինքնաթիռի համար պատերազմի չգնաց ընդդեմ Թուրքիայի, մասամբ կարող է լավատեսության հույսեր ներշնչել: Բայց ԱՄՆ-ն Թուրքիան չէ, և դա պետք է գիտակցեն Ռուսաստանի զինվորական և քաղաքական առաջնորդները: Արդյո՞ք կարելի է վստահ լինել ԱՄՆ-ի հարցում: Արդյո՞ք ԱՄՆ-ում գիտակցում են, որ թեև Ռուսաստանը դա ԽՍՀՄ-ը չէ, սակայն միջուկային պատերազմն անթույլատրելի է անգամ ամենափոքր մասշտաբներով:
Ռուսաստանն աշխարհում խիստ հեղինակազրկված է. «Ուկրաինայում մոլորված դեսանտների» և «պետական սահմանը պատահաբար խախտած ռուսական ռազմական ինքնաթիռի» նման դեպքերն այնքան շատ են, որ դժվար, թե ինչ-որ մեկն այլևս հավատա նմանատիպ դրվագի պատահական լինելուն:
Իհարկե, ողջամտության տեսանկյունից ռուս-ամերիկյան ռազմական առճակատումը զսպող գլխավոր մեխանիզմը երկու երկրների ջերմամիջուկային ներուժն է, որն ընդունակ է երկրի երեսից ջնջել ոչ միայն Ռուսաստանն ու Միացյալ Նահանգները, այլև գրեթե ողջ մարդկությունը: Սակայն հայտնի է, որ ողջախոհության դիրքերից արված կանխատեսումները որոշակի պահերի չեն գործում:
Հատկապես վտանգավոր ու վախեցնող է այն, որ ընթանում է մշտական ու քաղաքացիների առավել մասսայական նախապատրաստում այսպես կոչված անխուսափելի պատերազմին: Դա են վկայում Մոսկվայում ռմբապաստարանների ստուգատեսերը, մարտական վարժանքները Կենտրոնական բանկում և Ֆինանսների նախարարությունում, Պետերբուրգի նահանգապետի հանձնարարականը 20 օրվա ընթացքում մեկ շնչին հասնող օրական 300 գրամ հացի նորմա սահմանելու մասին: Ընդ որում 20-օրյա ժամկետը, որի ընթացքում քաղաքային իշխանությունը խոստանում է մարդկանց հաց բաժանել, ստիպում է մտածել մեկ պարզագույն հարցի շուրջ. Իսկ ի՞նչ է լինելու հետո: 20 օրից հետո պատերազմն ավարտվելո՞ւ է, Ռուսաստանը հաղթելո՞ւ, թե՞ պարտվելու է:
Ռուսաստանի հեռուստաընկերությունները արդիական են դարձնում այն քննարկումները, թե որտեղ է առավել արդյունավետ պատսպարվել միջուկային հարվածներից, Մոսկվայո՞ւմ, թե՞ Հեռավոր Արևելքում:
Առկա են նաև կոնկրրետ նախապատրաստական աշխատանքներ՝ Ռուսաստանի հետ սահմանին տեղակայված ՆԱՏՕ-ի 4 գումարտակ և ռուսական «Իսկանդեր-Մ» հրթիռային համալիրների տեղակայումը Կալինինգրադում՝ Լեհաստանի և Լիտվայի սահմանների մոտ:
Անգամ դիվանագետներն են մի կողմ թողել դիվանագիտական կոռեկտությունը. Ջոն Քերին սպառնում է Ռուսաստանին «Սիրիայում զինվորական հանցագործությունների» վերաբերյալ հետաքննություն սկսելով, իսկ Սերգեյ Լավրովը հարցազրույցներից մեկում տարօրինակ հայտարարություն է անում՝ նշելով, թե Ռուսաստանի «ռազմավարական համբերությունը» ԱՄՆ-ի նկատմամբ սպառվում է՝ դրանով իսկ ստիպելով ողջ աշխարհին սարսափով մտածել, թե որոնք են լինելու Ռուսաստանի գործողություններն այդ «համբերության» սպառվելուց հետո:
Այս իրավիճակում ԽՍՀՄ-ի նախկին նախագահ Միխայիլ Գորբաչովի խոսքերը, որով նա կոչ արեց երկու երկրներին բանակցությունների սեղանի շուրջ քննարկել քաղաքական հակասությունների ողջ փունջը, վերածվում են ձայն բարբառո հանապատի, որին ոչ մեկ ականջալուր չի լինում: Այս տեսանկյունից էլ, սակայն, ավելի նախընտրելի է ունենալ անվերջ ու անարդյունք բանակցություններ, քան թե ապրել հաջողված միջուկային բլիցկրիգի պատրանքով, որից հետո մեր մոլորակը կարող է վերածվել խանձված անապատի:
Միացյալ Նահանգների կողմից ևս լսելի չեն ադեկվատ դիրքորոշումներ: Հասկանալի է, որ իրավիճակը կարող է փոխվել սկզբում ԱՄՆ-ում, հետո Ռուսաստանում սպասվող նախագահական ընտրություններից հետո, և հիմա երկու երկրների ղեկավարներին էլ տարբեր պատճառներով ձեռնտու է «վաճառել» «Սառը պատերազմի» հանգամանքն իրենց ընտրողներին: Միայն թե փոխադարձ ռազմական պրոպագանդայի արդյունքում կարող է արդեն պատրաստ հողի վրա բռնկվել «տաք պատերազմ», որն իր մասշտաբներով ու զոհերի թվով կգերազանցի մարդկության պատմության մեջ եղած բոլոր նակին պատերազմները:
Այս ամենով հանդերձ հետաքրքրական փաստ է, որ մինչ այս պահը ԱՄՆ-ը և Ռուսաստանը երբեք չեն պատերազմել իրար դեմ: