ՀՀ Արտաքին գործերի նախարար Զոհրաբ Մնացականյանը «Հայաստանը՝ առաջնորդելով Ֆրանկոֆոնիան» վերտառությամբ հոդված է հրապարակել հոլանդական «Դիպլոմատ» ամսագրում, որը թարգմանաբար ներկայացնում ենք ընթերցողին։
2016 թվականի նոյեմբերի 27-ին Անտանանարիվոյում (Մադագասկար) կայացած Ֆրանկոֆոնիայի գագաթաժողովի ընթացքում, Ֆրանկոֆոնիայի անդամ պետությունների և կառավարությունների ղեկավարների կողմից Հայաստանն ընտրվեց որպես հաջորդ գագաթաժողովը հյուրընկալող երկիր:
Հայաստանի համար պատիվ էր գագաթաժողովի կազմակերպման պատասխանատվությունը ստանձնելու հարցում ցուցաբերված վստահությունը:
Ֆրանկոֆոնիայի պետությունների և կառավարությունների ղեկավարների 17-րդ համաժողովը տեղի ունեցավ Երևանում՝ 2018թ. հոկտեմբերի 11-12-ին: Պետական ամբողջ համակարգը կենտրոնացրեց իր ողջ գործունեությունը՝ ֆրանկոֆոն ընտանիքի համար ապահովելու գագաթաժողովի հաջողությունը: Այսօր մենք հպարտություն ենք զգում այն բանի համար, որ կարողացանք լավագույն պայմաններն ապահովել՝ հաջողությամբ կազմակերպելով Ֆրանկոֆոնիայի համար նման կարևոր իրադարձությունը:
2018թ. ապրիլ-մայիս ամիսներին Հայաստանում տեղի ունեցող քաղաքական զգալի փոփոխությունների համատեքստում, մենք ի ցույց դրեցինք մեր կարողությունը գագաթաժողովի նախապատրաստական աշխատանքները լավ իրականացնելու հարցում, փոփոխություններ, որոնք, ի վերջո, հանգեցրին երկրում ժողովրդավարական, խաղաղ, քաղաքացիական, թավշյա հեղափոխության:
Քաղաքական այս անցման ընթացքում, որը վերաբերում էր ինստիտուցիոնալ բոլոր մակարդակներին, Հայաստանը ցույց տվեց Ֆրանկոֆոնիայի և նրա արժեքների նկատմամբ իր նվիրվածության ուժը և շարունակեց համախմբվել՝ ի շահ գագաթաժողովի հաջողության ապահովման:
Խաղաղության, համերաշխության և համօգտագործման արժեքների վրա հիմնված հայկական թավշյա հեղափոխությունը կարևորեց «Ապրել միասին» թեման, որը Հայաստանն ընտրել էր որպես գագաթաժողովի թեմա: «Ապրել միասին՝ համերաշխ, կիսելով մարդասիրական արժեքներն ու հարգանքը բազմազանության հանդեպ. ֆրանկոֆոն տարածքի համար խաղաղության և բարգավաճման աղբյուր՝ համոզված լինելով, որ համընդհանուր մարդասիրական արժեքների շուրջ «Ապրել միասինը» կարող է նպաստել հասարակությունների համախմբվածության ամրապնդմանը՝ խաղաղություն ու բարգավաճում բերելով ֆրանկոֆոն տարածքին:
Գագաթաժողովի շրջանակներում, մայրաքաղաքի կենտրոնում անցկացվող Ֆրանկոֆոն ավանն ի ցույց դրեց ֆրանկոֆոն մշակույթի բազմազանությունը:
Տարբեր մշակույթներ կրող Ֆրանկոֆոնիայի անդամ որոշ երկրներ Կազմակերպության հետ միասին ներկայացված էին ավանում՝ աշխուժացնելով Ֆրանկոֆոն ավանի կյանքը:
Հայաստանի բնակչությունը, հատկապես երիտասարդությունը, ակտիվորեն մասնակցեց ֆրանկոֆոն ավանի միջոցառումներին: Դա մի տոնական շաբաթ էր բոլորի համար: Կցանկանայի նաև հիշատակել գալա համերգը, որը մեր երկիրը կազմակերպել էր գագաթաժողովի բացման օրը՝ հոկտեմբերի 11-ին՝ Ֆրանկոֆոնիայի պետությունների և կառավարությունների ղեկավարների ներկայությամբ համախմբելով տասնյակ հազարավոր հանդիսատեսի: Ֆրանկոֆոն հանրահայտ երգիչները կատարեցին և հարգեցին մեծն արտիստ և ֆրանսերեն լեզվի դեսպան Շարլ Ազնավուրի հիշատակը, ով լքեց մեզ գագաթաժողովից ընդամենը մի քանի օր առաջ:
Գագաթաժողովի շրջանակներում, հոկտեմբերի 10-ին, Երևանի Թումո ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնում տեղի ունեցավ Ֆրանկոֆոն տնտեսական և թվային ֆորումը, որին մասնակցում էին ֆրանսախոս երկրների գործարար համայնքի, ինչպես նաև միջազգային կազմակերպությունների բազմաթիվ ներկայացուցիչներ: Ֆորումը հնարավորություն էր տալիս գործարկել թվային տնտեսության համար պատասխանատու նախարարների ֆրանկոֆոն ցանցը: Գագաթաժողովը հաջողություն ունեցավ նաև բովանդակային փաստաթղթերի ընդունման առումով. Ֆրանկոֆոնիայի պետությունների և կառավարությունների ղեկավարներն ընդունեցին Երևանի հռչակագիրը և վեց բանաձև, միաժամանակ, ընդունելով Ֆրանկոֆոնիայի՝ «Ապրել միասին» կոչը:
Ֆրանկոֆոն ընտանիքը գագաթաժողովի ավարտին ընդլայնվեց նոր դիտորդներով՝ ի դեմս Գամբիայի, Իռլանդիայի, Մալթայի և Լուիզիանայի, իսկ Արաբական Միացյալ Էմիրությունները, Կոսովոն և Սերբիան դիտորդից դարձան ասոցացված անդամներ:
Երևանի գագաթաժողովը նշանավորվեց նաև տիկին Լուիզ Մուշիկիվաբոյի՝ չորս տարի ժամկետով Ֆրանկոֆոնիայի գլխավոր քարտուղարի պաշտոնում ընտրությամբ՝ ստանալով բոլոր պետությունների և կառավարությունների ղեկավարների միաձայն աջակցությունը:
Գագաթաժողովի նախագահության ընթացքում Հայաստանը հանդես է գալիս մի քանի նախաձեռնություններով՝ միտված, մասնավորապես, Ֆրանկոֆոնիայի համագործակցության ամրապնդմանը միջազգային և տարածաշրջանային կազմակերպությունների, հատկապես, ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի և ԵԽ-ի հետ: Նախատեսվում է համատեղ կազմակերպել միջոցառումներ՝ ուղղված կանանց և տղամարդկանց միջև հավասարությանը, մշակութային բազմազանությանն ու «Ապրել»-ի արժեքներին :
Մենք ցանկանում ենք նաև նպաստել Ֆրանկոֆոնիայի տնտեսական ռազմավարության իրականացմանը: Այդ նպատակով, ՖՄԿ-ի հետ միասին 2020 թվականին կազմակերպելու ենք տնտեսական համաժողով, որի հիմնական ուշադրությունը սևեռվելու է Ֆրանկոֆոնիայի և տարածաշրջանային տնտեսական ինտեգրման գործընթացների միջև առկա սերտաճումներին:
Կարևոր է նաև մեր միջազգային գործընկերներին տեղեկացնել Երևանի գագաթաժողովի ժամանակ Ֆրանկոֆոնիայի կողմից սահմանված ճանապարհային քարտեզի մասին. դա էր այս տարվա ապրիլի սկզբին Ադիս Աբաբա կատարած իմ այցի նպատակը, որի ընթացքում հանդիպեցի Աֆրիկյան միության հանձնաժողովի ղեկավարներին, ինչպես նաև քննարկումներ ունեցա այս հաստատությունում հավատարմագրված ֆրանկոֆոն դեսպանների հետ:
Սա նաև ընդգծում է այն տեղը, որը զբաղեցնում է Աֆրիկան մեր արտաքին քաղաքականության մեջ, ինչպես նաև մեր կամքը՝ ամրապնդելու մեր համագործակցությունը քաղաքական, տնտեսական, կրթական և մշակութային ոլորտներում:
Մենք կարևորելու ենք նաև գալիք սեպտեմբեր ամսին ֆրանկոֆոն հաջորդ խորհրդակցության կազմակերպումը ՄԱԿ-ի Գերագույն ասամբլեայի շրջանակներում:
Եզրափակելով՝ կցանկանայի վերստին շնորհավորել Թունիսի իշխանություններին, որոնք 2020 թվականին կազմակերպելու են Ֆրանկոֆոնիայի XVIII գագաթաժողովը, ինչը նշանավորելու է նաև Ֆրանկոֆոնիայի միջազգային կազմակերպության հիսուներորդ տարեդարձը: Մենք նրանց կողքին կլինենք նշելու այս կարևոր իրադարձությունը: