Հատված՝ Ժան Բոդրիարի «Արվեստի դավադրություն» ժողովածուից։ Հեղինակն առաջ է քաշում այն թեզը, որ արդի արվեստն աղավաղված և ունայնացած է ինքն իրենով, զուրկ է բազմիմաստությունից, սիմվոլիկայից և խորությունից։
Ողջ երկընտրանքը հետևյալում է. սիմուլյացիան անշրջելի է, դրանից դուրս ոչինչ չկա, այն նույնիսկ իրադարձություն չէ, այլ բացարձակ առօրյա դեպք է, ամենօրյա անպարկեշտություն, մենք ապրում ենք վերջնական նիհիլիզմում և պատրաստվում ենք մեր մշակույթի բոլոր ձևերի խենթ կրկնության՝ սպասելով հաջորդ անկանխատեսելի իրադարձությանը։ Բայց որտեղի՞ց է այն եկել։ Կամ էլ գոյություն ունի սիմուլյացիայի արվեստը, հեգնական ինչ-որ բան, որն ամեն անգամ վերակենդանացնում է թվացյալ աշխարհը՝ հնարավոր է այն ոչնչացնելու մտայնությամբ։ Հակառակ դեպքում, ինչպես հաճախ պատահում է այսօր, արվեստը զբաղվում է միայն նրանցով, ովքեր հենվում են իրենց իսկ սեփական դիակների վրա։ Արդեն իսկ գոյություն ունեցողին նույն բանն ավելացնելու անհրաժեշտություն չկա և այսպես մինչև անսահմանություն։ Սա թշվառ սիմուլյացիա է։
Անհրաժեշտ է նույն բանը պոկել նույնից։ Անհրաժեշտ է, որ յուրաքանչյուր պատկերում կարդան ինչ-որ բան աշխարհի իրականությունից, անհրաժեշտ է, որ յուրաքանչյուր պատկերում անհետանա ինչ-որ բան՝ չհանձնվելով ամբողջկան ոչնչացման գայթակղությանը, որովհետև անհետացումը պետք է շարունակի գոյություն ունենալ՝ սրանում է հենց արվեստի գաղտնիքը և գայթակղությունը։
Արվեստի (ինչպես ժամանակակից, այնպես էլ դասական) մեջ կա երկակի դիրքորոշում և հետևաբար երկակի ռազմավարություն։ Աշխարհի և իրականության բոլոր հետքերը ոչնչացնելու, կործանելու ցանկությունը և հակառակը՝ դիմադրությունն այս իմպուլսին։ Նկարիչը «նա է, ով հետքեր չթողնելով դիմադրում է հիմնարար իմպուլսին»։ Արվեստը դարձավ պատկերազարդ։ Ժամանակակից պատկերազարդումը ոչ թե պատկերներ ոչնչացնելու, այլ դրանք հնարելու, պատկերների առատություն ստեղծելու համար է, որտեղ դիտելու ոչինչ չկա։
Սրանք բառացի պատկերներ են, որոնք հետքեր չեն թողնում։ Դրանք, կոպիտ ասած, չունեն գեղագիտական հետևանքներ։ Բայց նրանցից յուրաքանչյուրի ետևում ինչ-որ բան անհետանում է։ Դրանում է նրանց գաղտնիքը, եթե իհարկե առհասարակ նրանք գաղտնիք ունեն, և դրանում է նաև սիմուլյացիայի գաղտնիքը։ Սիմուլյացիայի հորիզոնում անհետանում է ոչ միայն իրական աշխարհն, այլև դրա գոյության հարցն արդեն իսկ նշանակություն չի ունենում։
Եթե լրջորեն խորհենք, ապա կտեսնենք, որ նույն խնդիրը լուծվել է Բյուզանդիայի պատկերազարդության մեջ։ Պատկերազարդողները խիստ հնարամիտ մարդիկ էին, ովքեր պնդում էին, որ պատկերում են Աստծուն իր մեծ փառքի համար, բայց նրանք՝ կեղծելով Աստծո պատկերները, ըստ էության, չէին կեղծում նրա գոյության խնդիրը։ Յուրաքանչյուր պատկեր պատրվակ էր, որպեսզի չանդրադառնային Աստծո գոյության խնդիրներին։ Այս պատկերներից յուրաքանչյուրի ետևում Աստված անհետանում է։ Նա չի մահացել։ Նա անհետացել է։ Այսինքն՝ այլևս խնդիր չկար, քանի որ այն որպես խնդիր չէր դիտարկվում։ Աստծո գոյության կամ չգոյության խնդիրը լուծվել է սիմուլիացիայի միջոցով։
Սակայն կարելի է համարել, որ Աստծո ռազմավարությունն ինքնին նրանում է, որպեսզի անհետանա և անհետանա հենց պատկերների ետևում։ Աստված օգտագործում է պատկերներն անհետանալու համար՝ ենթարկվելով հետքեր չթողնելու իմպուլսին։ Այսպիսով, իրականանում է մարգարեությունը, մենք ապրում ենք սիմուլյացիայի աշխարհում, որտեղ նշանի ամենաբարձր գործառույթը կայանում է նրանում, որպեսզի ստիպի իրականությանը անհետանալ և միաժամանակ թաքցնի այդ անհետացումը։ Այսուհետև դրանով զբաղվում է արվեստը, դրանով զբաղվում է մեդիան։ Այդ պատճառով էլ նրանք դատապարտված են նույն ճակատագրին։
Պատկերների օրգիայի ետևում ինչ-որ բան թաքնված է. կամ ձևի թվացյալություն կամ պատկերների հետևում կորչող աշխարհ։
Իրականությունից ինչ-որ բան վերցնելու արդյունքում առաջացած թվացյալությունն այն պատրանքն է, որը հորինել է տարբեր խաղեր և խաղի տարբեր կանոններ։ Այդ պատրանքն անհնար է դառնում, որովհետև պատկերները վերածվել են իրերի։ Դրանք այլևս իրականության հայելին չեն, դրանք ներխուժել են իրականության սիրտը և վերածել են այն հիպերիրականության, որտեղ արդեն էկրանից էկրան պատկերն ունի միայն մեկ ճակատագիր՝ լինել զուտ պատկեր։ Պատկերն այլևս չի կարող արտացոլել իրականությունը, քանի որ հենց ինքն է դարձել իրական, չի կարող գերազանցել այդ իրականությանը, վերափոխել, տեսնել երազների մեջ, քանի որ ինքն էլ է դարձել վիրտուալ իրականություն։
Վիրտուալ իրականության մեջ իրերը կարծես թե կլանում են իրենց հայելիներին։ Ձեռք բերելով հայելիներ, նրանք դառնում են թափանցիկ, այլևս գաղտնիք չունեն, այլևս չեն կարող պատրանք ստեղծել (որովհետև պատրանքը կապված է գաղտնիության հետ), այստեղ կա միայն թափանցիկություն, և իրերն ամբողջությամբ ներկայանում են իրենց վիտուալության մեջ, իրենց անխնա տառադարձության մեջ (սովորաբար թվային ձևով, ինչպես օրիանակ նորագույն տեխնոլոգիաներում), կարող են գրանցվել միայն էկրանների վրա, միլիարդավոր էկրանների վրա, որոնց հորիզոնում անհետանում է ոչ միայն իրականությունն, այլև պատկերը՝ որպես այդպիսին։
19-րդ և 20-րդ դարերի իրականություն դարձած բոլոր ուտոպիաները իրականությանն ինքն իրենից հեռացրել են՝ այս կերպ մեզ թողնելով իմաստազուրկ հիպերիրականություն, քանի որ յուրաքանչյուր վերջնական հեռանկար կուլ է գնացել ու մարսվել՝ թողնելով միայն առանց խորության մակերես։
Գուցե, տեխնոլոգիան է մնում այն միակ ուժը, որը դեռևս կապում է իրականության առանձին բեկորները։ Բայց որտե՞ղ է իմաստի կոնստելյացիան, որտե՞ղ է գաղտնիության կոնստելյացիան։
Ներկայացուցչության ավարտը, համապատասխանաբար նշանակում է նաև գեղագիտության ավարտ, ինքնին նաև պատկերի ավարտ։ Աշխարհի թվացյալ պատկերի կորստի փոխարեն այժմ ի հայտ է եկել այդ նույն աշխարհի օբյեկտիվ հեգնանքը։ Հեգնանքը որպես աշխարհի չկեղծման համընդհնաւոր և հոգևոր ձև։ Դոմինանտ է դառնում մեր պատկերների ու օբյեկտների պարզունակությունն՝ արտահայտված տեխնոլոգիաներում։ Ճապոնացիները յուրաքանչյուր արտադրական օբյեկտում Աստծո ներկայությունն են զգում։ Մեզ համար այս աստվածային ներկայությունը հեգնանքի փայլ լինելով հանդերձ, ամեն դեպքում հոգևոր ձև է։
Հրապարակման բնօրինակն՝ այստեղ։