Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի այցը Մոսկվա թվով չորրորդն է թավշյա հեղափոխությունից հետո և առաջինը, երբ Հայաստանի առաջնորդն ամբողջապես լեգիտիմ է և չունի «ժամանակավոր պաշտոնակատարի» կամ «նոր հայկական առաջնորդի» կարգավիճակ։ Այցը նվիրված է Հայաստանի՝ ԵԱՏՄ նախագահության ընդունման հետ և ակնկալվում է, որ Փաշինյանը ելույթ կունենա Եվրասիական տնտեսական հանձնաժողովում (ԵՏՀ)։ Ներկայիս այցը կարող է առաջինը դառնալ այն առումով, որ նա չի հանդիպի նախագահ Պուտինին։
ՌԴ նախագահի մամուլի խոսնակը կոչ է արել չփնտրել այդտեղ ինչ-որ ենթատեքստ. «Ինչքանով գիտեմ հանիպում չի նախատեսվում, ուրբաթ օրը բավական զբաղված օր է նախագահի համար… չգիտեմ կլինեն փոփոխություններ թե ոչ, բայց դեռևս ոչինչ չկա համաձայնեցված»,- ասել է Պեսկովը և ավելացրել, որ Պուտինը և Փաշինյանը «հաճախ են հեռախոսով շփվում և հանդիպում»։
Այնուամենայնիվ, կան պատճառներ ենթադրելու, որ Մոսկվայի և Երևանի փոխհարաբերություններն այդքան էլ անամպ չեն։ Ըստ «НГ» ունեցած տեղեկությունների՝ Ռուսաստանը դեռ անհրաժեշտ չափով չի վստահում Հայատանի նոր իշխանություններին։ Որոշ հայտարարություններ՝ մասնավորպես Շվեդիայի և Չինաստանի հետ ռազմաառևտրային հարաբերություններ հաստատելու փորձերի մասին, չեն վրիպել Մոսկվայի աչքից։ Նույնը վերաբերվում է նաև Ռուսաստանին պատկանող օբյեկտներում արված ստուգումներին և ռուսական քաղաքական ու բիզնես շրջանակների հետ կապված նախկին հայ պաշտոնյաների դեմ հարուցված քրեական գործերին, որոնցից ամենակարևորը կալանքի տակ գտնվող երկրորդ նախագահ Ռոբերտ Քոչարյանն է, ով, ըստ խոսակցությունների, համարվում է Պուտինի ընկերը։
Ռազմավարական դաշնակցի նկատմամբ պահանջներ ունի նաև Երևանը։ Ամենակարևորը և վիրավորականը Ադրբեջանին զենքի մատակարարումներն են։ Չնայած ռուսական կողմի հետ գազային բանակցությունների արդյունքում գնի թանկացմանը, այն չի անդրադառնա բնակչության վրա։ Բացի այդ Գյումրիում հաճախ են պատահում միջադեպեր՝ ռուս զինվորների մասնակցությամբ։ Այս ցանկին ավելանում է նաև 2008թ.-ի մարտի 1-ի մասին (որի պատճառով Քոչարյանը այսօր ճաղերի հետևում է) ռուս լրագրողների կողմից նկարահանած ոչ օբյեկտիվ ֆիլմը։ Հիշեցնենք, որ այդ ժամանակ իշխանության և ընդդիմության միջև բախումներ եղան, որի արդյունքում տասը մարդ զոհվեց։ Այս ֆոնին, Փաշինյանի այցի ծրագրում Պուտինի հետ հանդիպման բացակայության փաստը մտահոգիչ երանգներ է ստանում՝ հատկապես հայ հասարակության ընկալումներում, ովքեր սկսել են արդեն մտածել այն պատճառների մասին, թե ինչու հեղափոխությունից հետո կյանքի որակը չի բարձրանում։
Հայաստանի առաջնորդի նկատմամբ կասկածների մեծացման մեջ մեծ դեր ունի նաև նախկինում իշխած Հանրապետական կուսակցությունը, որը չանցավ խորհրդարան, սակայն շարունակում է տիրապետել մի շարք լրատվամիջոցների։ Վարչապետի ցանկացած քայլ, ցանկացած խոսք կամ հանդիպում մանրակրկտորեն ուսումնասիրվում է և դրանց շուրջ արվում են կանխակալ եզրակացություններ և ենթադրություններ։ Վերջին օրերի համար մեկ թեման Դավոսում Նիկոլ Փաշինյանի և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի ոչ պաշտոնական հանդիպումն էր։
Փաշինյանը, ով փորձում է խուսափել ասեկոսեներից և իր կարևոր քայլերը բացատրում է սոցիալական ցանցերի միջոցով, հայտարարեց, որ Ադրբեջանի առաջնորդի հետ ոչ մի էական բան չի քննարկվել։ Սակայն այդպես նա նոր հարցերի տեղիք տվեց։ Ինչպե՞ս կարելի է ոչինչ չքննարկել մեկուկես ժամանոց հանդիպման ընթացքում։ Սվիններով ընդունվեց նաև վարչապետի մեկ այլ հայտարարություն՝ կապված հունվարի 23-ին ԱՄՆ նախագահի անվտանգության գծով խորհրդական Ջ. Բոլտոնի հետ հեռախոսազանգի հետ։ Փաշինյանն ասաց, որ խոսակցությունը եղել է հայ-ամերիկյան հարաբերությունների մասին և խոսք չի գնացել ղարաբաղյան հակամարտության վերաբերյալ, ինչն ընդդիմադիրների կողմից միանշանակ չընկալվեց։
Ստեղծված իրավիճակն ասեկոսեների տարածման առիթ դարձավ (առանց նախկին իշխանությունների և նրանց մոտ փորձագետների աջակցության), ըստ որոնց, Երևանի և Բաքվի միջև կոնտակտները կապված են Լեռնային Ղարաբաղի ստատուս քվոյի փոփոխության հետ։ Հարց է առաջանում, արդյո՞ք Հայաստանի նոր իշխանությունները պատրաստվում են հրաժարվել նախկին «փաթեթային» լուծման դիրքորոշումից։ Դա ենթադրում էր չճանաչված հանրապետության շուրջ եղած տարածքների («անվտանգության գոտի») վերադարձ Բաքվին, փախստականների վերադարձ, Հայաստանի շուրջ սահմանների բացում, Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) ինքնիշխանության ճանաչում։ Նման կասկածները նաև ամրագրվում են նրանով, որ Երևանը սկսել է նոր ծրագիր իրականացնել, որով, համաձայն Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարների փարիզյան հանդիման ժամանակ ձեռք բերված պայմանավորվածության, ժողովուրդներին պետք է խաղաղության պատրաստել։ Տեղական հեռուստաալիքներով սկսվեց հեռարձակվել ֆիլմեր և հաղորդումներ, որոնք նկարագրում են, թե ինչպես են երկու ժողովուրդները անցյալում լավ հարաբերություններ ունեցել (եթե չասենք ընկերական)։
Այս ամենում սակայն չկա անգամ փոքր ակնարկ այն մասին, որ հայկական կողմը համակերպվել է ադրբեջանական սցենարի հետ, ըստ որի Լեռնային Ղարաբաղը լայն ինքնավարություն է ստանալու Ադրբեջանի կազմում։ Չկան հիմքեր նաև ենթադրելու, որ Ադրբեջանը մտածում է Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը ճանաչելու մասին։ Ավելին, մտքում պահելով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հայտարարությունն առաջնորդների առաջիկա հանդիպման մասին, կարելի է ենթադրել, որ դրա հնարավոր անարդյունավետությունը կարգավորման հեռանկարում կտրուկ կբարձրացնի կոնֆլիկտայնության աստիճանը, որը նկատելի անկում էր ապրել Դուշանբեի և Դավոսի հանդիպումներից հետո։
Հաշվի առնելով վերոնշյալը՝ ուրբաթ օրերին Վլադիմիր Պուտինի զբաղվածության փաստը լավագույն լուրը չէ Փաշինյանի համար, ինչն հայրենքում կկրկնապատկի ընդդիմադիրների քննադատության աստիճանը։
Հոդվածի բնօրինակը Независимая газета թերթի կայքում։