Պատկանյան. Բոլոր իմ հանցանքները

Սովատանջ վագրը, քանի օրեր ունայն թափառելով դաշտերու ու անտառներու մեջ, վերջը վերջը կգտնե խաղաղ մարգի մեջ արածած միամիտ կով, կհարձակվի վրան մի թաթի զարնելովը կսպանե խեղճին և քաշաքաղ կտանե յուր տեղը. Դեռևս սկսված չէ լափելու, թարմ մսի ու արյունի հոտը ավելի և ավելի  կատաղեցնում է նորա գազանական քաղցը։ Արդեն արինոտ դունչը մտցրել է յուր որսի խորունկ վերքի մեջ, լնդերքը սասանական եռք են գալիս մոտալուտ գործունեությունեն նորա դաշույնի նման ատամներին։ Քաղցը հասել է յուր վերջին  կատաղության աստիճանը. մռմռում է վագրը և նորա մռմռալեն անտառները և սարերն ամպրոպի արձագանք են տալիս, լի ահեղ սպառնալիքով… Այդ միջոցին հովիվը փնտրելով իր կորած կովը , ախ ու վախով սար ու ձոր է ընկել, տեսնում է վագրին և տեսնում է նորա առջև ծռված յուր սիրեկան կովը, որի վրա էր հույս մը ամբողջ գերդաստանի… ոչ մի մահառիթզենք չունի հովիվը, այդ վագրը տեսում է. նա նորա ժանիքներեն ու մագիլներեն չի կարող խլել որսը։ Այդ նա գիտե, բայց հովիվը յուր լաց ու կականով խլում է վագրի անդորրությունը՝ հանգիստ վայելելու ավազակորեն տիրապետած յուր ավարը… հովիվը նորա յուր գանգատներով, անպտուղ հայհոյանքներով, անեծքով դադար չի տալիս ախորժակով պատառոտել յուր զոհի միսը և խմել նրա արինը… մեղավո՞ր է հովիվը, այո՛, վագրի դատաստանի առջև հանցավոր ևս է… ի՞նչ արավ վագրը. կրկնապատիկ կատաղությամբ թռավ հովիվի վրա և մի ակնթարթի մեջ դադարեցուց նրա լացը, կականը, գանգատները, հայհոյանքները…

Մինաս Խալիպով, Միքայիլ տեր-Գրիգորյան, տեր Եղյա, Սերոբ Հարությունով, Գևորգ Խոճաև ճանաչեցի՞ք ձեր պատկերը վագրի մեջ, տեսա՞ք ձեր ամեն քաղաքական գործողությունը անմեղ կովի պատռվելով… Ճանաչեցի՞ք հովիվին, համոզվեցա՞ք նորա հանցանքին։ Գիտեք ո՞վ է այդ միամիտ կովը, որ դուք ամեն օր լափում եք. իմացե՛ք, թեև դուք հաղթեցիք և միշտ կհաղթեք, բայց խաբել չեք կարող։ Կան մարդիկ, որոնք ձեզ այնպես կճանաչե, ինչպես որ դուք եք իսկապես, և ոչ թե ինչպես դուք կաշխատեք երևալ։ Ձեր անունը վագր, միշտ ծարավ անմեղ արյունի, Ձեր կյանքը ազգին միշտ թանկ կնստի. դուք ազգի արյունով ապրող եք, դուք՝ միշտ հալածող և սպանող եք նորա հավատարիմ հովիվներուն. Ձեր գազանային անձը և ձեր կորյուններուն ապրեցնելու համար պետք է ամբողջ քաղաքի և գավառի բնակիչներուն արյուն և քրտինք։ Ով ձեր գործի, ձեր ստրուկը չէ՝ նա ձեր արյունալի զոհն է. Ով չի սիրում ձեզ նորա ճակատին գրած է աքսոր, հալածանք և մահ։

Այո, դուք հաղթեցիք ինձ, ես ձեզ ոչինչ անել չեմ կարող, ես ուժ չունիմ և ոչինչ զենք չունիմ, դուք քաղաքի տեր եք, ձեր հռչակը մեծ է։ Դուք ունիք այն ուժը բռնի՝ սևը սպիտակ և սպիտակը սև երևացնել, դուք չեք ամաչում, այլ հրամայում եք հավատալ և անել ձեր հրամայածի պես… Այնուամենայնիվ, դուք հրեշ եք, դուք գազան եք, դուք այն վիշապներն եք, որոնց մեր աշխարն ազատելու համար երկինքը ուղարկեց Հերակլեսին, Թեզեսուն, Ապոլոնին և շատ ուրիշ կիսաստվածներ և դյուցազուներ։ Իմ ետեվես հիշատակ, «օողորմի» կմնա ձեր ետևեն՝ անեծք ու նզովք։

Վայելեցեք ձեր արյունաթաթավ որսը։ Խեղճ նախիջևան, ինչպես նման ես քո պապ Ահրին. չարմաղանները, կիրակոսները, վեստ սարգիսները երբեք չպակասեցան քու մեջ։

«Հայ դասականների գրադարան»

Ռափայել Պատկանյանի պրոֆիլը