«Աշխարհի ութերորդ հրաշալիքը»՝ այսպես է անվանել Քադդաֆին 1984թ.-ին կառուցված «Մեծ ձեռակերտ գետը», ինչը դժվար է անվանել չափազանցություն։ Մինչև հիմա անապատում ստորգետնյա ավազաններից ջրի փոխանցման մասշտաբային ոռոգման ծրագիրն ապահովում է ափամերձ քաղաքների ջրամատակարարման 76%-ը։ Սակայն պետության փաստացի փլուզման պատճառով Լիբիան հնարավոր է մնա առանց ջրի։
1953թ.-ին Լիբիայի երկրաբանական ընկերությունները հայտնաբերում են հսկայական ստորգետնյա ավազան, որը կարելի էր օգտագործել ափամերձ շրջաններին ջուր մատակարարելու համար։ 1983թ.-ին Լիբիայում հայտնվեց «Մեծ ձեռակերտ գետ»-ի ստեղծման գաղափարը, և 1984թ.-ին սկսվեց շինարարությունը։ 1984թ.-ի հոկտեմբերի 3-ին գնդապետ Մուամմար ալ-Քադդաֆին հայտարարեց Լիբիային ծարավից փրկելու նախագծի մեկնարկի մասին, որը ենթադրում էր ստորգետնյա խողովակաշարերի խոշոր ցանցի միջոցով փոխադրել քաղցրահամ ջուրը։ 1984թ.-ի օգոստոսի 28-ին Քադդաֆին դրեց նախագծի «առաջին քարը»։
Պետք է նշել, որ այս մասշտաբային նախագծի քաոսի պատճառով, որը նախատեսված էր լիբիացիներին ծարավից փրկելու համար, կա մշտապես վտանգի սպառնալիք։ Անցյալ տարվա վերջում «Մեծ ձեռակերտ գետ» նախագծի ղեկավարությունը հաղորդեց զինված խմբի հարձարկման մասին ջրհան կայանի Ալ-Հասանի հորերի հարավային դաշտում, ինչ կայանի ինժեներների և տեխնիկական սպասարկող անձնակազմի շրջանում իրենց ֆիզիկական անվտանգությանն ուղղված լուրջ վախերի պատճառ դարձավ։
«Մեծ ձեռակերտ գետ»-ի ղեկավարությունն առաջնային նշանակություն է տալիս աշխատողների անվտանգության խնդրի լրջությանը՝ հիշեցնելով օտարերկրյա ինժեներների առևանգման դեպքը, որը տեղի էր ունեցել 2018թ.-ի հունիսի 6-ին։ Նրանց ճակատագիրն այս պահին դեռևս հայտնի չէ։ Ղեկավարությունը կրկին կոչով դիմեց երկրում գործող բոլոր ռազմական կառույցներին՝ պաշտպանել Ալ-Հասանի ջրհորները, աջակցել քաղաքների անընդհատ ջրամատակարարմանը և խուսափել ջրի անջատման աղետից, որը կարող է տեղի ունենալ, եթե շարունակվեն սպառնալիքները։
Վերջերս Ալ-Կարադաբիայի շրջանում նոր հարձակում տեղի ունեցավ «Մեծ ձեռակերտ գետ»-ի վրա։ Ոչնչացվեցին և գողացան օդը բաց թողնելու շուրջ 120 փականներ, ինչը հանգեցրեց մեծ քանակությամբ ջրի արտահոսքի և Սիրտ և աս-Սադադ շրջանների խողովակաշարերի լուրջ վնասի՝ այսպիսով լրջագույն վտանգներ ստեղծելով դեպի կենտրոնական շրջաններ գնացող ջրագծերի անխափան աշխատանքի համար։
Ալ-Կարադաբիայի շրջանի համակարգերի գլխավոր տնօրեն ինժեներ Մոհամմեդ ալ-Կավարշան հայտարարել է, որ հարձակումները կրում են համակարգված բնույթ և տեղի են ունենում պաշտպանության բացակայության պատճառով։ Ջրի աղբյուրների վրա հարձակումները շարունակվում են, այն դեպքում, երբ լիբիացիներին պետք չեն նոր խնդիրներ ի լրումն նրանց, որոնք արդեն իսկ կան իրենց կյանքում։
Փորձագետները կարծում են, որ ջրային ճգնաժամը պետության ձախողման ամենավառ օրինակներից մեկն է։ Ժամանակին Լիբիան Մերձավոր Արևելքի ամենահարուստ երկրներից մեկն էր, իսկ այսօր տառապում է 2011թ.-ի իրադարձություններից հետո երկրին պատուհասած քաոսից։ Լիբիացիները բախվում են էլեկտրաէներգիայի անջատման և արժույթի արժեզրկման խնդիրներին, որոնք գնալով էլ ավելի են սրվում զինված խմբերի միջև բախումների ֆոնին, ովքեր պայքարում են նավթով հարուստ երկրում վերահսկողության և ազդեցության համար։
Փորձագետները կանխատեսում են անխուսափելի ջրային աղետ, որը վտանգի է ենթարկում լիբիացիների կյանքը մի երկրում, որի տարածքի 2/3-ն անապատ է։ Լիբիայի ջրամատակարարման և սանիտարական վիճակի ապահովումը 95%-ով կախված է ստորգետնյա ջրերից, իսկ տարեկան ջրի սպառումը գնահատվում է մեկ միլիարդ խորանարդ մետր։
Տրիպոլիի կառավարության ջրային ռեսուրսների նախարարությունը հաստատում է, որ 2015թ.-ից երկիրը տառապում է ջրային ճգնաժամից։ Խնդիրն էլ ավելի է սաստկանում բնակչության աճին զուգահեռ։
Ընդհանուր ստորգետնյա ջրերի 76%-ը քաղաք է մտնում «Մեծ ձեռակերտ գետ» նախագծի շրջանակներում։ Ցավոք, անզգուշության պատճառով, սպասարկման տեխնիկական կայանների բացակությունը և զինված հարձակումները փլուզում են ջրային ենթակառուցվածքները։
Հոդվածի բնօրինակը Afrigate պորտալում։