Նոր փաստաթղթեր Քենեդու սպանության գործով

1963թ-ի նոյեմբերի 22-ին Դալլասում սպանվեց ԱՄՆ-ի նախագահ Ջոն Քենեդին: Նախագահի վրա կրակած Լի Հարվի Օսվալդը սպանվեց մի քանի օր անց՝ նոյեմբերի 24-ին: Մինչ այժմ սպանության այս գործը բացահայտված չէ, իսկ գործի հետ առնչվող տասնյակ հազարավոր փաստաթղթեր շարունակում են պահվել ԱՄՆ-ի արխիվներում՝ աստիճանաբար հրապարակվելով լայն հասարակության համար: Նախատեսվում է, որ 2017թ-ի հոկտեմբերի 26-ին, պետք է հրապարակվի մի քանի տասնյակ հազար գաղտնի փաստաթուղթ, սակայն որոշ շրջանակներ մտավախություն ունեն, որ ուժային կառույցների հորդորով նախագահ Դոնալդ Թրամփը կարող է հետաձգել հրապարակման ժամանակացույցը:

Ստորև ներկայացված է The Washington Post-ի վերլուծաբան Յան Շապիրայի հոդվածն այս մասին:

ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփին հետևողականորեն համոզում են հետ կանգնել պետական փաստաթղթերի վերջին խմբաքանակը հրապարակելու մտքից, քանի որ դրանք կարղ են լույս սփռել 1963թ-ին իրականացված Ջոն Քենեդու սպանության հանգամանքների վրա:

ԱՄՆ-ի ազգային անվտանգության խորհրդի աշխատակիցներից մեկն իր հարցազրույցում նշել է, թե դաշնային բյուրոն խնդրում է նախագահին չհրապարակել Քենեդու սպանության մասին որոշակի փաստաթղթեր, որոնք պահվում են ԱՄՆ-ի ազգային արխիվում:

Քենեդու սպանության վերաբերյալ փաստաթղթերի հավաքագրման մասին 1992թ-ին օրենքը (Kennedy Assassination Records Collection Acts), որն ընդունվեց նաև Օլիվեր Սթոունի «Ջոն Ֆ. Քենեդի. Կրակոց Դալլասում» ֆիլմի ճնշման տակ, նախատեսում էր միլիոնավոր էջ փաստաթղթերի տպագրություն, որոնք վերաբերում էին Լի Հարվի Օսվալդի կողմից իրականացված Քենեդու սպանության գործին: Փաստաթղթերի վերջին խմբաքանակը նախատեսվում է հրապարակել 2017թ-ի հոկտեմբերի 26-ին, ու միայն Դոնալդ Թրամփը կարող է խախտել սահմանված ժամանակացույցը:

«Նախագահն անկասկած կխնդրի հետաձգել փաստաթղթերի հրապարակման ամսաթիվը, դրանում բացարձակ չկա որևէ կասկած: Այնտեղ կան ֆայլեր, որոնք կապ ունեն աշխատանքի մեթոդաբանության ու աղբյուրների հետ, ուստի կառավարական գերատեսչությունները խնդրում են հետաձգել դրանց բացահայտումը»,-նշել է Ազգային անվտանգության խորհրդի աշխատակիցը, որը համաձայնել է հարցազրույց տալ միայն անանունության սկզբունքով:

Նա նաև հրաժարվել է անվանել այն գերատեսչությունները, որոնք խնդրել են Թրամփին պահպանել գաղտնիության շտրիխը Քենեդու սպանության հետ կապ ունեցող որոշ փաստաթղթերի վրա:

Ավելի վաղ Ռոջեր Սթոունը` Դոնալդ Թրամփի խորհրդականն ու նրա կողմից վստահություն վայելող մարդ, հայտարարեց, թե ԿՀՎ-ի տնօրեն Մայք Պոմպեոն ուզում է, որպեսզի նախագահը հետաձգի փաստաթղթերի հրապարակումը ևս 25 տարով: Սթոունը «Մարդը, ով սպանեց Քենեդուն. Գործն ընդդեմ Լինդոն Ջոնսոնի»  գրքի համահեղինակն է: The Washington Post-ի թղթակցի հետ զրույցում նա հայտարարել էր, թե ինքը դեմ է փաստաթղթերի հրապարակման ժամկետների նման հետաձգմանը: «Ի՞նչ է թաքցնում կառավարությունը: Այստեղ առաջանում է թափանցիկության խնդիր»,-հայտարարել է նա:

ԿՀՎ-ն հրաժարվել է մեկնաբանել Սթոունի պնդումները Պոմպեոյի վերաբերյալ և հրապարակել է հայտարարություն, որում նշվում է. «ԿՀՎ-ն շարունակելու է իր մասնակցությունը նախկինում չհրապարակված տեղեկությունների վերաբերյալ որոշումների կայացման գործընթացին»: Դաշնային հետախուզական բյուրոն իր հերթին հրաժարվել է մեկնաբանություն տալ խնդրի կապակցությամբ և առաջարկել այդ հարցով դիմել Սպիտակ տուն:

Թրամփի մամուլի խոսնակ Լինդսի Ուոլթերսի տարածած հայտարարոթյան մեջ նշվում է, թե Սպիտակ տունը տեղյակ է, որ մոտենում է փաստաթղթերի հրապարակման ամսաթիվը և շարունակում է անհրաժեշտ աշխատանքներ տանել դաշնային գերատեսչությունների հետ:

«Թրամփի Ադմինիստրացիան ձգտում է նրան, որ հնարավորինս շատ տվյալներ գաղտնազերծվեն, և այդ գործընթացը չվնասի ազգային անվտանգության ոլորտում իրականացվող գործողություններին»,-նշված է Սպիտակ տան հայտարարությունում:

Խոսելով Քենեդու սպանության մասին՝ մասնագետները նշում են, թե խնդիրը վերաբերում է 3100 արխիվային թղթապանակների, որոնցում պահվում են տասնյակ հազարավոր չգաղտնազերծված փաստաթղթեր: Բացի այդ ԱՄՆ-ի ազգային արխիվում պահվում են ևս 30 հազար էջ փաստաթղթեր, որոնք նախկինում հրապարակվել են մասնակիորեն:

Փորձագետների կարծիքով՝ այդ 3100 արխիվային թղթապանակներն առավել ինտրիգային փաստաթղթեր են պարունակում, քանի որ դրանցից շատերում տվյալներ կան Լի Հարվի Օսվալդի՝ Մեխիկո կատարած վեցօրյա այցի մասին, որը եղել է Քենեդու սպանությունից 2 ամիս առաջ՝ 1963թ-ի սեպտեմբերին: Ինքը` Օսվալդը, գնդակահարվեց նոյեմբերի 24-ին գիշերային ակումբի սեփականատեր Ջեկ Ռուբիի կողմից:

«Ես միշտ Օսվալդի՝ Մեխիկո կատարած այցը համարել եմ Քենեդու սպանության ամենամութ էջը: Շատ փաստաթղթեր անմիջական տեղեկություններ են պարունակում այն մասին, թե կոնկրետ ի՞նչ տեղի ունեցավ Օսվալդի՝ Մեխիկո կատարած այցից հետո»,-նշել է New York Times պարբերականի նախկին թղթակից Ֆիլիպ  Շենոնը,- «Օսվալդը հանդիպել է Սովետական ու կուբացի լրտեսների հետ, իսկ ԿՀՎ-ն ինտենսիվ կերպով հետևել է նրան: Արդյոք ԿՀՎ- և Հետախուզության դաշնային բյուրոն չգիտեի՞ն, որ  այդ մարդն իրենից վտանգ է ներկայացնում: Եթե նրանք գործեին իրենց տրամադրության տակ եղած ինֆորմացիային համապատասխան, ապա հնարավոր է, որ Քենեդու սպանությունը հնարավոր լիներ կանխարգելել: Այս գերատեսչությունները հավանաբար վախենում էին, որ փաստաթղթերի հրապարաման դեպքում կբացահայտվի նրանց ոչ կոմպետենտ ու վատ աշխատանքը: Նրանք գիտեին, որ Օսվալդը վտանգավոր է, բայց չեն այդ մասին չեն զգուշացրել Վաշինգտոնին»: