Հավերժական սառույցների տակ ապրող սիրտը

Երբ 1935 թվականին Խորհրդային Հայաստանի գրախանութներում հայտնվեց Հովհաննես Շիրազի «Գարնանամուտ»-ը, միանգամից պարզ դարձավ, որ իրականությունն այլևս ուրիշ է լինելու։

Հռնդյունի, մեքենայի, շուտափույթ կառուցվող կոմունիզմի ժամանակներում հանկարծ հայտնվում է մի բանաստեղծ, որ սկսում է երգել մայր, բնություն, հայրենիք և սեր։

Խորհրդային ռեպրեսիայի տարիներին, երբ ճնշվում և ոչնչացվում էր ազգային ոգի և դիմագիծ ունեցող ամենինչ, երբ մեկ օրում անհետ կորչում էին հայրենանվեր գործիչները, հայ մտավորականները գլխավերևում բարձր և տեսանելի ծածանում էին բողոքի և ընդվզման դրոշը՝ լավ հասկանալով, որ հաջորդն իրենց ետևից են գալու։

1936 թվականին Թիֆլիսում Բերիայի ցուցումով սպանվեց Հայաստանի կոմունիստական կուսակցության  կենտկոմի առաջին քարտուղար Աղասի Խանջյանը։ Ազգանվեր գործչի սպանությունը որակվեց որպես ինքնասպանություն և Խանջյանը հայտարարվեց դավաճան։ Նրա մասին դրական արտահայտվող յուրաքանչյուրը թշնամու պիտակ էր վաստակում։

Եվ այս քաղաքական լարված մթնոլորտում 22-ամյա Շիրազը գրում է իր «Մոկաց Միրզան» պոեմը, որի հիմքում ավանդազրույցն է  ազնիվ ու ազգասեր Մոկաց Միրզայի մասին, ում թուրք փաշան դավադրաբար թունավորում է։

Մոկաց Միրզայի կերպարում Շիրազը մարմնավորել էր Աղասի Խանջյանին։

Նա գիտակցաբար փոխել էր տարեթիվը, որպեսզի չնկատվի, որ այդ պոեմը գրվել է Աղասի Խանջյանի սպանության առիթով։

Շիրազը կարճ ժամանակում ոչ միայն նվաճեց ժողովրդի սերը, այլև հայտնվեց գրաքննական մարմինների հետապնդումների թիրախում։ Շիրազի ստեղծագործություններից շատերը նրա օրոք անտիպ մնացին։

Տեսանյութը վերցված է Հանրային հեռուստաընկերության Youtube-ի ալիքից։