Լեհ հրապարակախոս Վլոդզիմեժ Ռենդզոխը կարծում է, որ «հազարավոր եկեղեցիների քաղաք» անվանումով հայտնի Ստրասբուրգը վերածվել է մզկիթների քաղաքի։
Առաջին անգամ Ստրասբուրգում եղել եմ ավելի քան 40 տարի առաջ և այդ ժամանակ քաղաքը մեծ տպավորություն է թողել ինձ վրա։ Այնպիսի զգացողություն էր, ասես գտնվում էի և՛ ժամանակակից, և՛ պատմական Եվրոպայի սրտում։ Հին ժամանակներում այս վայրում տեղակայված էր կելտական բնակավայրը, հետո հռոմեացի լեգեոնների ճամբարը, այնուհետև այստեղ է եղել Ֆրանկական թագավորությունը, իսկ միջնադարում Ստրասբուրգը դարձավ Սուրբ Հռոմեական կայսրության ազատ քաղաք և մնաց այդպիսին այնքան ժամանակ, մինչև 17-րդ դարում այն միացրին Ֆրանսիային։
Հաջորդ դարերում այն Ֆրանսիայից անցավ Գերմանիային և հակառակը։ Ի վերջո 1944 թվականին Հռենոսի վրայի այս սահմանամերձ քաղաքը վերջանականապես դարձավ ֆրանսիական։ Պատերազմից հետո այն դարձավ գերմանա-ֆրանսիական հաշտեցման և մայրցամաքի միավորման խորհրդանիշ։ Այստեղ են հիմա գտնվում Եվրոպայի խորհրդի գրասենյակը, Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը և Եվրոպական պառլամենտի կառույցներից մեկը, որը համարվում է քաղաքի այցեքարտը։
Տաճարների Եվրոպա
Ստրասբուրգում ամենից շատ ինձ հիացրեց պատմական կենտրոնը, որը Նոտր-Դամի հոյակապ տաճարի հետ գտնվում է Մեծ կղզու վրա, որը կառուցել են գրեթե 200 տարի առաջ նախ ռոմանական, հետո գոթական ոճով։ Դարեր շարունակ այն եղել է աշխարհի ամենաբարձր շենքը (աշտարակներից մեկի բարձրությունը 142 մետր է)։ Տաճարը զարդարված է հոյակապ քանդակներով և հսկայական «վարդի» վիտրաժ պատուհանով։ Ես շատ ժամեր եմ անցկացրել վայելելով վարդագույն ավազաքար տաճարի ներդաշնակ գծերը։ Այս տաճարում է եղել Ռոբերտ Շումանը, ով ծնվել է Լյուքսենբուրգում Լոթարինգիայի ֆրասիացիների ընտանիքում, ով այդ ժամանակ պատկանում էր Գերմանիային։ Երիտասարդ հասակում ստացել է գերմանական կրթություն, իսկ երբ Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո Լոթարինգիան վերադարձավ Ֆրանսիայի կազմի մեջ, նա միացավ ֆրանսիական քաղաքական կյանքին։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո այս «սահմանի մարդը» դարձավ միասնական Եվրոպայի հիմնադիր հայրերից մեկը։ Այնուամենայնիվ, այսօրվա Եվրոպական Միությունը հրաժարվել է իր քրիստոնեական արմատներից, որոնց մասին հիշեցնում է Ստրասբուրգի տաճարը, դավաճանել է Շումանի գաղափարներին և մեր մայրցամաքի նրա հայեցակարգին։ Ավելի վատ է այն, որ Ստրասբուրգը դարձավ ոչ միայն Եվրոպայի աշխարհիկացման խորհրդանիշը, այլև նրա իսլամացման։ Մի բան, որ եվրոպացիների մտքով անգամ չէր կարող անցնել։
Ահաբեկչությունը Ստրասբուրգում
2018 թվականի դեկտեմբերի 11-ին ժամը 20.00-ի սահմաններում քաղաքի հենց կենտրոնում գտնվող հայտնի Սուրբ Ծննդյան տոնավաճառի մոտ կրակոցներ սկսվեցին։ Իսլամիստ ահաբեկիչներն ընտրել էին խորհրդանշական վայրը՝ իմանալով, որ Սուրբ Ծննդից առաջ այնտեղ մեծ թվով զբոսաշրջիկներ են հավաքվում։ Կրակողը Ֆրանսիայի քաղաքացի, բայց ներգաղթյալի որդի 29 տարեկան Շերիֆ Շեկաթն էր։ Նրա անունը հայտվել էր այն մարդկանց ցանկում, ովքեր կարող են ահաբեկչական սպառնալիք ներկայացնել։ Ֆրանսիայի ոստիկանությունը գտավ և գնդակահարեց Շեկաթին քաղաքի կենտրոնից երկու կիլոմետր հեռավորության վրա, որտեղ էլ նա ապրում էր։
Լեհաստանի ԶԼՄ-ները շատ էին խոսում այդ ահաբեկչական հարձակման մասին, քանի որ դրա ժամանակ լեհ զոհվեց, ով երկար ժամանակ ապրում էր Ստրասբուրգում, բայց շուտով այս թեման մոռացան։ Միևնույն ժամանակ ծայրահեղականների հետ կապված խնդիրները ամենևին չանհետացան։ Ստրասբուրգի այնպիսի շրջանները, ինչպիսիք են Կոնիգշոֆենը, որտեղ ծնվել էր Շեկաթը, Մենոն կամ Կրոնենբուրգը համարվում են «ռազմատենչ իսլամիզմի բաստիոններ Էլզասի սրտում»։ Տեղական քաղաքապետ-սոցիալիստը ստիպված էր ընդունել, որ բոլոր ֆրանիսացիների 10%-ը, որոնք համակրում են իսլամական ահաբեկչությանը, ապրում են Ստրասբուրգում և նրա շրջակայքում։ Այստեղից Սիրիա ուղարկվեցին «Իսլամական պետության» շատ զինվորներ, այստեղ է ծնվել ահաբեկիչներից մեկը, ով սպանել է 90 մարդու Բատակլան թատրոնում։
2000 թվականին Սալաֆի խմբից չորս իսլամիստներ պատրաստվում էին ահաբեկչական հարձակում կազմակերպել Ստրասբուրգի «քրիստոնեական վայրում»։ Նրանք նկարահանեցին Սուրբ Ծննդյան տոնավաճառը և տաճարը՝ տալով պարզորոշ մեկնաբանություններ՝ «Սա Աստծո թշնամիների տաճար է», «Սրանք Աստծո թշնամիներն են, նրանք պարում են և երջանիկ են, բայց Աստծո կամքով կգնան դժոխք»։ Ձայնագրությունն ընկավ ոստիկանության ձեռքը, հարձակումը հնարավոր եղավ կանխել, սակայն պարզ դարձավ, թե ինչպիսի մեծ նշանակություն են տալիս իսլամիստները քրիստոնեական խորհրդանշական վայրերին՝ թիրախավորելով դրանք։
Կային եկեղեցիներ, կլինեն մզկիթներ
Քաղաքը, որն անցյալում անվանել են«հազարավոր եկեղեցիների քաղաք» վերածվել է մզկիթների քաղաքի։ Ստրասբուրգում և նրա շրջակայքում դրանց թիվն արդեն 22 է։ Առաջին հերթին այն կենտրոնական մզկիթն է՝ կառուցված Մարոկկոյի, Սաուդյան Արաբիայի, Քուվեյթի իշխանությունների փողերով, որը նախագծել է ճարտարապետ Պաոլո Պորտոգեզին։ Ստրասբուրգի քաղաքապետ-սոցիալիստ Օլիվյե Բիթզը այն անվանեց «քաղաքի հպարտություն»։
Այնուամենայնիվ, դա բավարար չէր, Ստրասբուրգի ղեկավարությունը տվեց հսկայական մզկիթների կառուցման թույլտվություն։ Սուլթան Էյուփի մզկիթը 44 մետրանոց մինարեթներով և 28 գմբեթներով կդառնա Եվրոպայում իր տեսակի մեջ ամենամեծ կառույցը։ 2017 թվականին պաշտոնապես սկսվեցին շինարարական աշխատանքները Թուրքիայի փոխվարչապետ Բեքիր Բոզդաղի, Ֆրանսիայում Թուրքիայի դեսպանի և տեղական պաշտոնյաների ներկայությամբ։ «Եվրոպայի մայրաքաղաքում» հսկա մզկիթի հայտնվելը մեր մայրցամաքի ագրեսիվ իսլամացման քաղաքականության տարրերից մեկն է միայն, որը Թուրքիան վարում է «սուլթան» Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի գլխավորությամբ։
Մուսուլմանական ուսանողական քաղաք
Իսլամացման քաղաքականության հաջորդ տարրը Եվրոպայում առաջին անգամ «մուսուլմանական ուսանողական քաղաքի» նման ավան ստեղծելու ծրագիրն է։ Յունուս Էմրեի անունով այս իստիտուտը ուսանողներին հնարավորություն է ընձեռում միաժամանակ սովորել երկու ծրագիր՝ ֆրանսիական և իսլամական, որը գործում է Թուրքիայում։ Ծրագիրը ֆինանսավորում է Անկարան։ Նախագծի շրջանակում Օտպեր շրջանում 15 միլիոն եվրոյով կկառուցվի իրական ֆրանս-թուրքական համալիր։ Ամբողջ գործընթացը վերահսկում է Թուրքիայի կրոնական գործերի գրասենյակը (նրա տարեկան բյուջեն գերազանցում է տասը այլ նախարարությունների բյուջեն միասին վերցրած), որի տնօրինության տակ է գտնվում 250 մզկիթ։
Ավելին, թուրքական սփյուռքը Ստրասբուրգում ստեղծել է «Հավասարություն և արդարություն» իսլամական կուսակցությունը՝ Էրդողանի Արդարություն և զարգացում կուսակցության նմանօրինակը, որպեսզի ներկայացնի բոլոր մուսուլմանների շահերը՝ ձգտելով թուրքական իշխանություններին հնարավորություն տալ ազդելու Եվրոպայի քաղաքականության վրա։ «Իսլամաֆոբիայի դեմ պայքարի» կարգախոսի ներքո ամեն ինչ արվում է շարունակելու մուսուլմանական շրջանակների արմատականացման գործընթացը և ցույց տալու իրենց առանձնահատուկ տեղը արևմտյան հասարակությունում։ Հիշեցնենք, որ միայն Ֆրանսիայում ապրում է ավելի քան 600 հազար թուրք։
«Քաղաքական լաբարատորիա» Էրդողանի կուսակցությունը
Անհրաժեշտ է ընդգծել, որ Էրդողանը անտարեր չէ Ստրասբուրգի նկատմամբ։ Հենց այստեղ Ֆրանսիայի նախագահ Ֆրանսուա Օլանդի թույլտվությամբ իսլամական առաջնորդը ընտրելով «Մեկ ազգ, մեկ դրոշ, մեկ պետություն» կարգախոսը 2015 թվականի հոկտեմբերին կազմակերպել է նախընտրական հանրահավաք, որտեղ իր 200 հազար կողմնակիցների ներկայությամբ Թուրքիային անվանեց «քաղաքակրթության իրական պաշտպան» և կոչ արեց պայքարել «իսլամաֆոբիայի» դեմ։ Զարմանալի չէ, որ Մինե Գյունբայը, որը նախկինում պատասխանատու էր Ստրասբուրգի քաղաքային խորհորդի կանանց իրավունքների համար, խստորեն դատապարտեց Ստրասբուրգի վերածումը «Էրդողանի կուսակցության քաղաքական լաբարատորիայի»։
Արդյո՞ք եվրոպացիները հասկանում են, թե ինչ է տեղի ունենում Եվրոպայում
Կանգնելով Նոտր-Դամի տաճարում և հիանալով Ստրասբուրգի մյուս սուրբ հուշարձաններով, ես հիշեցի արքեպիսկոպոս Լյուկ Ռավելի դառը, բայց ճշմարիտ խոսքերը։ Գեներալի և ինժեների որդին, ով միացավ Սբ. Վիկտորի վանական միաբանությանը, դարձավ Ֆրանսիայի ռազմական հրամանատար, իսկ 2017 թվականին նշանակվեց Ստրասբուրգի արքեպիսկոպոս։ Արքեպիսկոպոս Լյուկ Ռավելը «Derniere nouvelle de elzas» թերթին տված հարցազրույցում ասել է, որ մուսուլմանները հասկանում են, թե որքան են նրանք պտղաբերությամբ գերազանցում մյուս ֆրանսիացիներին, ովքեր ողջունում են աբորտները։ Հետևաբար, նրանք հասկանում են, որ «մի օր այս ամենը կպատկանի իրենց» և այս գործընթացը անվանում են «մեծ փոխարինում» («grand remplacement»)։ Արքեպիսկոպոս Ռավելը չի վախենում իրերն անվանել իրենց անուններով։ Թերևս այդ պատճառով իր եպիսկոպոսական նշանաբանը դարձավ «այո-այո, ոչ-ոչ, իսկ այն, ինչ դրանից վեր է, ապա չարի ձեռքի գործն է»։ Սակայն հարց է առաջանում, արդյո՞ք մենք՝ Եվրոպայի բնակիչներս, նույնացնելով մեզ արևմտյան քաղաքակրթության և քրիստոնեական հավատի հետ, հասկանում ենք, թե ինչ է տեղի ունենում մեր մայրցամաքում։ Եվ արդյո՞ք դա հասկանում են մեր քաղաքական գործիչները։
Հոդվածի բնօրինակը Inosmi.ru կայքում։